абдулхак игебаев биография на башкирском языке

Абдулхаҡ Игебаев – Башҡортостандың халыҡ шағиры

абдулхак игебаев биография на башкирском языке. mail. абдулхак игебаев биография на башкирском языке фото. абдулхак игебаев биография на башкирском языке-mail. картинка абдулхак игебаев биография на башкирском языке. картинка mail.

абдулхак игебаев биография на башкирском языке. den02 ejw 195. абдулхак игебаев биография на башкирском языке фото. абдулхак игебаев биография на башкирском языке-den02 ejw 195. картинка абдулхак игебаев биография на башкирском языке. картинка den02 ejw 195.

абдулхак игебаев биография на башкирском языке. den02 ejw 195. абдулхак игебаев биография на башкирском языке фото. абдулхак игебаев биография на башкирском языке-den02 ejw 195. картинка абдулхак игебаев биография на башкирском языке. картинка den02 ejw 195.

абдулхак игебаев биография на башкирском языке. den02 ejw 195. абдулхак игебаев биография на башкирском языке фото. абдулхак игебаев биография на башкирском языке-den02 ejw 195. картинка абдулхак игебаев биография на башкирском языке. картинка den02 ejw 195.

Абдулхаҡ Игебаевҡа “Башҡортостан Республикаһының халыҡ шағиры” тигән маҡтаулы исем бирелде. Был турала Указға республика Президенты Мортаза Рәхимов ҡул ҡуйҙы.

Хәтерегеҙгә төшөрәбеҙ, Абдулхаҡ Хажмөхәмәт улы Игебаев 1930 йылдың 2 июлендә Баймаҡ районының Күсәй ауылында тыуған. Бик иртә ата-әсәһеҙ ҡала, балалар йортонда тәрбиәләнә. 1946 йылда Темәс педучилищеһын тамамлай. 1946 — 1950 йылдарҙа Башҡортостан педагогия институтында уҡый. 1969 — 1971 йылдарҙа — Мәскәүҙә СССР Яҙыусылар союзы ҡарамағындағы Юғары әҙәби курстарҙа. Оҙаҡ йылдар республика журналдарында һәм гәзиттәрендә: “Совет Башҡортостаны”, “Кызыл таң”, “Пионер”, “Ағиҙел” редакцияларында эшләй.

Шағирҙың тәүге шиғырҙары республика матбуғаты биттәрендә 1948 йылда күренә башлай. 1954 йылда уның тәүге «Йәшлек йыры» шиғырҙар йыйынтығы сыға.

Абдулхаҡ Игебаев – мөхәббәт, йәшлек романтикаһына дан йырлаусы лирик шағир. Юҡҡа ғына уның шиғырҙарына республикабыҙҙың билдәле композиторҙары көй яҙмаған бит. Һәм был йырҙар әле лә бик популяр: “Беренсе мөхәббәт”, “Йәшермәсе, иркәм”, “Күңел йәшлекте һағына”, “Тыуған яҡ”, “Ләйсән” һәм башҡалар. Ул 30-ҙан ашыу шиғри йыйынтыҡтар авторы.

Источник

Абдулхак игебаев биография на башкирском языке

абдулхак игебаев биография на башкирском языке. rss. абдулхак игебаев биография на башкирском языке фото. абдулхак игебаев биография на башкирском языке-rss. картинка абдулхак игебаев биография на башкирском языке. картинка rss. абдулхак игебаев биография на башкирском языке. fb. абдулхак игебаев биография на башкирском языке фото. абдулхак игебаев биография на башкирском языке-fb. картинка абдулхак игебаев биография на башкирском языке. картинка fb. абдулхак игебаев биография на башкирском языке. twit. абдулхак игебаев биография на башкирском языке фото. абдулхак игебаев биография на башкирском языке-twit. картинка абдулхак игебаев биография на башкирском языке. картинка twit. абдулхак игебаев биография на башкирском языке. vk. абдулхак игебаев биография на башкирском языке фото. абдулхак игебаев биография на башкирском языке-vk. картинка абдулхак игебаев биография на башкирском языке. картинка vk. абдулхак игебаев биография на башкирском языке. ok. абдулхак игебаев биография на башкирском языке фото. абдулхак игебаев биография на башкирском языке-ok. картинка абдулхак игебаев биография на башкирском языке. картинка ok.

Яҡын дуҫтарымды һыйларға
Умарталар тулы балым юҡ.
Тыуып үҫкән йортҡа ҡот булыр
Атайымдан ҡалған малым юҡ!
Бар байлығым минең,
бар ҡотом –
Йыр исемле толпар атҡынам.
Шул толпарым менән
нисәмә йыл
Алыҫ сәфәрҙәргә ашҡынам.
Йыр-толпарым иҫән-һау булһа,
Ҡыуаныслы булыр юлдарым.
Хатта үҙем донъя ҡуйғас та,
Гиҙер әле илде толпарым!

Ҡайырылып ҡына ҡарайымсы

Төшлөктә, тип ҡояшыма
баҡһам,
Яҡыная икән эңерем.
Күкрәп йәшнәргә лә
өлгөрмәнем,
Уҙып ҡына бара ғүмерем.
Күпме генә күрҙем,
күпме белдем,
Күпме юлдарым бар үтергә.
Ә минуттар елә көндәремдең
Йомғаҡтарын етеҙ һүтергә.

– Туҡтап торсо, ваҡыт,
ашыҡмасы
Аҡ буранлы ҡартлыҡ иленә,
Ҡайырылып ҡына ҡарайымсы
Алыҫ ҡалған йәшлек гөлөнә.

. Үтенесте ваҡыт ишетмәне,
Ярһый-ярһый ҡанат ҡағынды.
Ана, инде ғүмерем эңеренең
Тәүге йондоҙо ла ҡабынды.

Ҡабынды ла,
тоноҡ ҡына булып,
Шул йондоҙҙан нурҙар таралды.
Уның нурҙарынан күкрәгемдә
Һағышлы бер шиғыр яралды.

Көҙҙәр моңһоулығымы
был?

Елдәр баҡыр тараҡ менән
Ҡайындарҙың сәсен тарай,
Һары сәсле ҡайындарға,
Һары һағыш бөрккән кеүек,
Ҡояш та бик моңһоу ҡарай!
Ҡаңғылдашып китә ҡоштар,
Ебәк ҡаурыйҙарын ҡағып,
Айырылыуы, ай-һай, ауыр.
Тигән төҫлө һыңҡый улар,
Уралыма ҡат-ҡат бағып!
Моңайышып тора тауҙар,
Яманһыулап аға Иҙел.

Көҙҙәр моңһоулығымы был?
Әллә донъя хәсрәтенән
Бойоғамы минең күңел?!
Бойоға күңел, һығыла күңел
Заманалар һағышынан.

О! Донъяла минең өсөн
Ҡәҙерлерәк бер ни ҙә юҡ
Ер һәм Кеше яҙмышынан!

Яҙлыҡтырыр
көстәр бармы ни?

Гөл-сәскәләр менән тамырҙары
Араһында сиктәр бармы ни?
Ғашиҡтарҙың һағыш-хыялдарын
Бикләп ҡуйыр биктәр бармы ни?

Ил өҫтөнә төшкән хәсрәттән дә
Ауырыраҡ хәсрәт бармы ни?
Дошмандарға булған
нәфрәттән дә
Ҡөҙрәтлерәк нәфрәт бармы ни?

Үҙ халҡына һөйөү хисенән дә
Ҡәҙерлерәк хистәр бармы ни?
Хәҡиҡәтте тура юлдарынан
Яҙлыҡтырыр көстәр бармы ни?

Ҡояшлы ер, йондоҙло күк,
Аҡ ырыҫлы дала
Ҡасан булһа ла бер мәлдә
Һәр кемдән дә ҡала.

Донъя фани, әҙәм ғүмере –
Нәҡ бер серле йомғаҡ.
Йылдар аша ярһып-ярһып
Елеп китә йыраҡ.

Серле йомғаҡ ҡайсаҡ ҡапыл
Тағатылып бөтә,
Йә ул ҡартлыҡ тауының иң
Зыңҡыйына етә.

Ғүмер йомғаҡтары төрлө:
Кескәй йәки оло,
Шуға ҡарап тик үҙенсә
Була уның юлы.

Минең ғүмер йомғағым да
Көнө-төнө юлда,
Йылғыр тау шишмәһе һымаҡ
Гел тынғыһыҙ ул да!

Байтаҡ ҡыҫҡарғандыр инде
Ул үтәһе ара,
Оҙайтыр ҙа инем юлын,
Булһа берәй сара.

Нишләйем һуң?
Үкенеүҙән
Йәнем дауа тапмаҫ,
Серле йомғаҡ һүткән йылдар
Һис әйләнеп ҡайтмаҫ!
Ә шулай ҙа шөкөр тимен:
Көндәр эштә уҙҙы,
Һүндермәнем йөрәктәге
Шиғыр тигән ҡуҙҙы.
Был тере ҡуҙ баҙлап-янып,
Ялҡын итте хисте,
Ошо ялҡынлы хистәрем
Йырҙарыма күсте.

Йырлап йәшәге килә гел,
Тыуған илде ҙурлап,
Хеҙмәт һөйгән кешеләрҙең
Күңелдәрен нурлап.

Шуға ашҡына йөрәгем,
Алды-ялды белмәй,
Тик аяныс: берәүгә лә
Ғүмер ике килмәй!

. Ҡояшлы ер, йондоҙло күк,
Аҡ ырыҫлы дала
Ҡасан булһа ла бер мәлдә
Һәр кемдән дә ҡала.

Донъя фани, әҙәм ғүмере –
Нәҡ бер серле йомғаҡ,
Йылдар аша ярһып-ярһып
Елеп китә йыраҡ.

Елә йомғаҡ, ә кешенең
Ерҙә балҡый эше,
Тимәк, яҡты эше менән
Үлемһеҙ бит Кеше!

Йәшәмәнем ҡулды ҡаушырып

Мин тормоштоң шау-шыуынан
ҡасып
Эҙләмәнем тынлыҡ аҡланын,
Танһығымды эштә ҡандырырға
Көтөп алдым һәр таң атҡанын.

Йолҡоп ырғыттым мин
юлдарымдан
Ғәмһеҙлектең әрһеҙ мүктәрен,
Шундай ҡомарланып һәм
сәмләнеп
Күтәрештем заман йөктәрен!

Пуля тишеп үткән аҡ ҡайындың
Толомдарын һыйпап йыуаттым,
Мәрхәмәтем, мөхәббәтем менән
Тупраҡ яраларын уңалттым.

Ихлас йөрәк, айыҡ аҡыл менән
Ҡараным мин донъя күҙенә,
Даусыл, яусыл батыр
милләтемдең
Оят килтермәнем йөҙөнә!

Үҙем атҡарырға тейеш булған
Эште бүтәндәргә тапшырып;
Кеше яҡҡан утҡа ҡыҙынып мин
Йәшәмәнем ҡулды ҡаушырып!

Йылдар үтеп, бер мәл ҡартлыҡ
етеп,
Хатта кәмеһә лә ҡарыуым,
Һәр саҡ тойормон мин
йөрәгемдә
Һөйөү көсөн, йәшлек ярһыуын!

Йылы наҙҙарыңа тилмерәм.

Донъя йәмдәренә зауыҡланып,
Шиғри хистәремдән гөл үрәм.
Әммә нисә йылдар,
әсәй, һинең
Йылы наҙҙарыңа тилмерәм.
Яҙмыш толпарымды
юрғалатып,
Үҙ һуҡмағым буйлап елдерәм,
Әммә һаман да мин,
әсәй, һинең
Ихлас һүҙҙәреңә тилмерәм.
Йөрәгемде һағыш көйҙөргәндә,
Таныш рәсемеңә үреләм.
Мин бит ғүмерем буйы,
әсәй, һинең
Тере ҡарашыңа тилмерәм!

Өндәме,
төштәме күрҙем

Бер уйлаһаң, өндә кеүек,
Берсә нәҡ төштә һымаҡ,
Шул тылсымлы донъяла мин
Зауыҡланып йәшәй инем,
Яҙғы аҡ сәскә һымаҡ.

Белмәнем мин, яҙ геләндәй,
Көҙ һәм ҡыш барлығын да,
Күрмәнем һис ваҡытта ла
Дуҫтарҙың һалҡын сырайын,
Күңелдәр тарлығын да!

Өндәме, төштәме күрҙем
Ғүмеремдең гүзәл мәлен?
Их, ул саҡҡа — бала саҡҡа
Ҡайтыр инем, онотоп бер
Донъяның бөтә ғәмен!

Тыуған тупраҡтан
мин яралғанмын.

Тыуған тупраҡтан мин
яралғанмын.
Ғәзиз төйәгем дә ошонда.
Ана шул тупраҡта ризығым да,
Ырыҫым да минең, ҡотом да!

Шул тупраҡта шатлыҡ
шарабын да,
Ҡайғы шарабын да татырмын.
Бер көн,
донъя менән хушлашҡас та,
Шул тупраҡҡа кире ҡайтырмын!
1970.

Источник

Абдулхаҡ Игебаев

абдулхак игебаев биография на башкирском языке. fb. абдулхак игебаев биография на башкирском языке фото. абдулхак игебаев биография на башкирском языке-fb. картинка абдулхак игебаев биография на башкирском языке. картинка fb.абдулхак игебаев биография на башкирском языке. tw. абдулхак игебаев биография на башкирском языке фото. абдулхак игебаев биография на башкирском языке-tw. картинка абдулхак игебаев биография на башкирском языке. картинка tw.абдулхак игебаев биография на башкирском языке. vk. абдулхак игебаев биография на башкирском языке фото. абдулхак игебаев биография на башкирском языке-vk. картинка абдулхак игебаев биография на башкирском языке. картинка vk.абдулхак игебаев биография на башкирском языке. ok. абдулхак игебаев биография на башкирском языке фото. абдулхак игебаев биография на башкирском языке-ok. картинка абдулхак игебаев биография на башкирском языке. картинка ok.абдулхак игебаев биография на башкирском языке. tg. абдулхак игебаев биография на башкирском языке фото. абдулхак игебаев биография на башкирском языке-tg. картинка абдулхак игебаев биография на башкирском языке. картинка tg.абдулхак игебаев биография на башкирском языке. vb. абдулхак игебаев биография на башкирском языке фото. абдулхак игебаев биография на башкирском языке-vb. картинка абдулхак игебаев биография на башкирском языке. картинка vb.абдулхак игебаев биография на башкирском языке. wa. абдулхак игебаев биография на башкирском языке фото. абдулхак игебаев биография на башкирском языке-wa. картинка абдулхак игебаев биография на башкирском языке. картинка wa.абдулхак игебаев биография на башкирском языке. pi. абдулхак игебаев биография на башкирском языке фото. абдулхак игебаев биография на башкирском языке-pi. картинка абдулхак игебаев биография на башкирском языке. картинка pi.

Дата27.06.2016
өлшемі163.4 Kb.
Абдулхаҡ Игебаев
Абдулхаҡ Хажмөхәмәт улы Игебаев 1930 йылдың 2 июнендә Башҡортостандың Баймаҡ районы Күсей ауылында тыуған. Йәшләй етем ҡала, бабалалар йортонда тәрбиәләнә. 1946 йылда Темәс педагогия училищеһын тамамлай. 946–1950 йылдарҙа Башҡорт дәүләт педагогия институтының тел һәм әҙәбиәт факультетында уҡый. Институтты тамамлағас, “Ҡыҙыл таң”, “Совет Башҡортостаны” гәзиттәре һәм “Ағиҙел” журналы редакцияларында әҙәби сотрудник булып эшләй.

1954 йылдан алып уның шиғыр һәм поэмаларҙан, йыр һәм очерктарҙан торған 34 китабы донъя күргән. Лирик шағир халыҡ яҙмышы хаҡында тәрән уйлана, заман менән бергә һулыш ала. Уның шиғырҙарына айырыуса йәшлек дәрте, алсаҡ юмор хас. Ул шағир ғына түгел, очерктар, балалар әҙәбиәте өҫтөндә лә берҙәй янып эшләй, йырҙар ижад итә.

Әҙәбиәтебеҙҙә күрһәткән хеҙмәттәре өсөн уға Башҡортостан Республикаһының һәм Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре тигән маҡтаулы исемдәр бирелде. Ул – Башҡортостан Республикаһының Ғәлимов Сәләм исемендәге йәштәр бүләге һәм Башҡортостан Республикаһының Салауат Юлаев исемендәге Дәүләт премияһы лауреаты. Баймаҡ ҡалаһының һәм районының почетлы гражданы, шағир Батыр Вәлид исемендәге премияның тәүге лауреаты.

Башҡортостан Республикаһы Президенты Указы менән 2010 йылдың 24 июнендә шағир Абдулхаҡ Хажмөхәмәт улы Игебаевҡа 80 йәш тулыуы һәм башҡорт әҙәбиәтенә күрһәткән хеҙмәттәре айҡанлы “Башҡортостан Республикаһының халыҡ шағиры” тигән маҡтаулы исем бирелде.

Башҡортостандың Әхмәтзәки Вәлиди исемендәге Милли китапханаһының башҡорт әҙәбиәте һәм тыуған яҡты өйрәнеү бүлегендә 24 июндә асылған “Йәнтөйәген нурлаусы шағир” исемле китап күргәҙмәһе ошо ваҡиғаға арналды. Күргәҙмәгә авторҙың тормошон һәм ижадын яҡтыртҡан 45 китап һәм ваҡытлы матбуғат баҫмалары ҡуйылды. Ҡыҙыҡһыныусы уҡыусылар шағирҙың иң тәү башлап матбуғатта 1948–49 йылдарҙа күренә башлаған шиғырҙары һәм 1954, 1957, 1959 йылдарҙа нәшер ителгән шиғри йыйынтыҡтары менән таныша алды. Улар китапхананың алтын фондынан тәү тапҡыр уҡыусылар иғтибарына тәҡдим ителде.

Китап күргәҙмәһе менән ҡыҙыҡһыныусылар арта тора : тәүге көндә үк 20–ләп уҡыусы һәм юғары уҡыу йорттарында ситтән тороп уҡыусылар төркөмө булып үтте лә инде.

Уның хисләнеп йылы яҙылған йәки әҫәрләнеп ижад иткән патриотик шиғырҙары, әҫәрҙәрендәге фекер тослоғо, һәлмәк образдарға ынтылыуы һәм ижади эҙләнеүе уҡыусыла һәр ваҡыт ҡыҙыҡһыныу уята. Шуға күрә Башҡортостандың Әхмәтзәки Вәлиди исемендәге Милли китапханаһының башҡорт әҙәбиәте һәм тыуған яҡты өйрәнеү бүлегендә сентябрь айында уға арналған мәғлүмәт базаһы булдырылды һәм китапхана сайтына ҡуйылды. Йондоҙсоҡтар китапхана фондында булған мәғлүмәттәрҙе күрһәтә. Мәғлүмәт базаһы йыл әйләнәһенә яңылары менән тулыландырылып барыласаҡ.
Китаптар – Книги
Башҡорт телендә – На башкирском языке
1954

1. *Йәшлек йыры : Шиғырҙар. – Өфө : Башҡ. китап изд–твоһы, 1954. – 83 б.
1956

2. *Тыуған ер : Шиғырҙар. – Өфө : Башҡ. китап изд–твоһы, 1956. – 87 б.
1957

3. *Яңы һыҙаттар : Очерктәр. – Өфө : Башҡ. китап изд–твоһы, 1957. – 82 б.
1958

4. Минең һеңлем : Шиғырҙар. – Өфө : Башҡ. китап изд–твоһы, 1958. – 52 б.
1959

5. *Ирәндек бөркөтө : Шиғырҙар. – Өфө : Башҡ. китап изд–твоһы, 1959. – 158 б. –Биографик белешмә менән.
1960

6. *Аҡбуҙат : Шиғырҙар : Мәктәпкәсә йәштәге балалар өсөн. – Өфө : Башҡ. китап изд–твоһы, 1960. – 64 б.
1964

7. *Йылмайығыҙ йондоҙҙар : Шиғырҙар. – Өфө : Башҡ. китап нәшр., 1964. – 95 б.
1966

8. *Алтын тулҡындар : Шиғырҙар. – Өфө : Башҡ. китап нәшр., 1966. – 128 б.
1968

9. *Еҙ ҡыңғырау : Шиғырҙар : Кесе йәштәге мәктәп балалары өсөн. – Өфө : Башҡ. китап нгәшр., 1968. – 35 б.
1969

10. *Урал тауышы : Шиғырҙар, поэмалар. – Өфө : Башҡ. китап нәшр., 1969. – 127 б.
1972

11. *Һағына белә икән таштар ҙа : Лирика. – Өфө : Башҡ. китап нәшр., 1972. – 159 б.
1974

12. *Ҡайҙа һайрай һандуғасҡай : Шиғырҙар : Кесе йәштәге мәктәп балалары өсөн. – Өфө : Башҡ. китап нәшр., 1974. – 80 б.
1976

13. *Беләм ерем–һыуым ҡәҙерен. – Өфө : Башҡ. китап нәшр., 1976. – 159 б.
1979

14. *Бәләкәс дуҫтарыма : Шиғырҙар. – Өфө : Башҡ. китап нәшр., 1979. – 160 б.
1980

15. *Шиғырҙар, поэмалар. – Өфө : Башҡ. китап нәшр., 1980. – 255 б.
1984

16. *Гөлдәр һиберҙәй булам : Шиғырҙар. – Өфө : Башҡ. китап нәшр., 1984. – 127 б.
1989

18. *Әйтелмәгән һүҙҙәр : Шиғырҙар, поэмалар. – Өфө : Башҡ. китап нәшр., 1990. – 304 б.
1994

19. *Һайланма әҫәрҙәр : Шиғырҙар, йырҙар, поэмалар, ҡобайырҙар : 1 томда.. – Өфө: Китап, 1994. – 304 б.
1997

20. *Сәй ҡайнатты ҡуяндар : Шиғырҙар, йырҙар, әкиәттәр, сценарий. – Өфө : Китап, 1997. – 200 б.
2000

21. *Елеп бара ғүмер йомғағы : Шиғырҙар, поэмалар, ҡобайырҙар. – Өфө : Китап, 2000. – 464 б. – Сер. “Шиғыр йәйғоро”.
2002

22. *Яҙмыш юлҡайҙары урау–урау… : Әҙәби портреттар, хәтирәләр, бағышлауҙар. – Өфө : Китап, 2002. – 256 б.
2004

23. *Һайланма әҫәрҙәр : 2 т. Т. 1 : Шиғырҙар, поэмалар, ҡобайырҙар. Өфө : Китап, 2004. – 400 б.
2005

24. *Һайланма әҫәрҙәр : 2 т. Т. 2 : Шиғырҙар, әкиәттәр, поэмалар. – Өфө : Китап, 2005. – 400 б.
2007

25. *Йәнгүзәлем : поэма, шиғырҙар, йырҙар. – Өфө : Китап, 2007. – 224 б.
2010

26. *Ҡайҙа һайрай һандуғасҡай? : Шиғырҙар, йырҙар, ҡобайырҙар, әкиәттәр, поэмалар. – Өфө : Китап, 2010. – 480 б.
Рус телендә – На русском языке
1970

27. *Земля – моя колыбель : Стихи и поэма. – Уфа : Башк. кн. изд–во, 1970. – 111 с.

28. Серебряный колокольчик : Стихи. – М. : Детская лит., 1970. – 32 с.
1982

29. Отчего березка плачет? : Стихи, сказки. – Уфа, 1982. – 120 с.
1977

30. *Пляшет зайчик золотой : Стихи и сказки : пер. с башк. – Уфа : Башк. кн. изд–во, 1977. – 95 с.
1984

32. Отчего березка плачет? : Стихи, сказки. – Уфа, 1982. – 128 с.
1987

33. *Быстроходной мой челнок : Стихи. – М. : Малыш, 1987. – 28 с.

34. *Горсть земли родной : Стихи и поэмы : пер. с башк. – Уфа : Башк. кн. изд–во, 1987. – 112 с.
Башҡа телдәрҙә – На других языках
1997

35. *Яшьлек илендә калам : Шигырьләр, поэмалар, кобайырлар. – Казан : Татарстан китап нәшр., 1997. – 384 б. – Сер. : “Каләмнәр туганлыгы”.
Йыйынтыҡтарҙа – В сборниках
Башҡорт телендә – На башкирском языке
1978

36. *Ҡар өҫтөндә усаҡ ҡабыҙҙым : Таңғы уйҙар; Ҡаһармандан яҡты эҙ ҡала; Һағына белә икән таштар ҙа; Намыҫ булды һәр саҡ юлдашым; Һөйгәндәр, һөйөлгәндәр; Зәңгәр болан; Тыуған тупраҡ; Сал сәслеләр; Хәҡиҡәт ҡояшын балҡытып; Дуҫлыҡ ҡанат йәйһә; Ни уйлайҙыр детдомдаштар? ; “Кемдер көтөп торамы ни…?; Юйылмаҫ хистәр менән…; Онот, тиһең…; Рәхмәт һеҙгә; Һөйөнөсөм дә, көйөнөсөм дә; …Төрлө сағын күрҙем; Мәңге ҡайтмаҫыңды белһәм дә; Көҙҙәр моңһоулығымы был? ; Ниңә юлдар мине алып китте? ; Бирсе, Ерем! ; Ҡар өҫтөндә усаҡ ҡабыҙҙым; Сабый күңелкәйе кителһә; Ғүмер юлы; Һаҡмарымдың һары талдары : Шиғырҙар // Тәлгәштәр : Шиғри йыйынтыҡ. – Өфө, 1978. – Б. 97–140.

37. *Еҙ ҡыңғырау; Яндырһаң да; Аҡбуҙат; Урманда; Ҡайҙа һайрай һандуғасҡай?; Күктә осар ҡош булһын; Ҡайын илай; Мин – сәскә; Күл кемдеке? : Шиғырҙар // Балалар әҙәбиәте антологияһы. Икенсе китап / Төҙ. С. Әлибаев. – Өфө, 1987. – 224–230.

38. *Йәйғорло эҙҙәр : Батыр Вәлид тураһында // Һуғыш үтте, һағыш ҡалды – Война прошлда, осталась боль / Төҙ. С. Шәрипов. – Өфө, 200. – Б. 170–175.
Рус телендә – На русском языке
1957

39. *Ленину : Стихи / пер. М. Гафурова; Партия : Стихи / пер. Н. Милованова // Литературная Башкирия : Альманах. Вып. 9. – С. 57–58.
2007

40. *Ирендык ; Вершины / пер. В. Цыбина ; Голубые костры / пер. Дм. Голубкова; “О, времени ветер…” / пер. В. Кочеткова; Салават / пер. Е. Юшина; “К счастью или раскаянью…”; “Плывут и плывут облака”; Темясово пер. В. Приходько : Стихотворения // Голоса веков : Антология поэзии Башкортостана / Сост. : Р. Бикбаев, А. Юлдашбаев; отв. За изд. : Р. Бикбаев, Г. Галимова; редкол. : Р. Бикбаев (гл. Ред.), М. Каримов, З. тимербулатов и др. – Уфа, 2007. – С. 223–226.
Ваҡытлы матбуғат баҫмаларында – В периодических изданиях
Башҡорт телендә – На башкирском языке
1960

41. *Телевизор ҡарағанда : шиғыр // Әҙәби Башҡортостан. – 1960. – № 9. – Б. 72.

43. *Дилбәр : йыр / Рафиҡ Сәлмәнов муз. // Ағиҙел. – 1964. – № 7. – Тышлыҡта.
19 71

46. *Беҙ баймаҡтар бит әле; Ирәндек : Шиғырҙар // Ватандаш. – 2001. – № 4. – Б. 3.
2005

47. *Атайсал : шиғыр // Ағиҙел. – 2005. – № 7.

Башҡа телдәрҙә – На других языках
Азербайжан телендә – На азербайджанском языке

48. Остается : стихи / пер. М. Араз // Әдәбиййат ве индежесенет. – 1972. – 25 нояб.
Ҡырғыҙ телендә – На киргизском языке

49. Зеленые огни : стихи / пер. Ж. Мамытов // Кыргызстан маданияты. – 1970. – 25 февр.

50. Какой сон лучше всех : стихи / пер. Ж. Мамытов ; вступ. статья об авторе // Кыргызстан пионеры. – 1971. – 26 мая.
Мордва телендә – На мордовском языке

51. Ленину : стихи / пер. на морд.–эрзя яз. А. Мартынов // Сятко. – 1970. – № 2. – С. 7.

Төрөк телендә – На турецком языке

52. Yulay oqlu Salavat / turkҫe redaksiyon Sanҫar Mulazimoclu // Baskurt Halkinin Milli kahramani ve Sairi Salavat Vulaev. – Ankara-Ufa, 2004. – Б. 157.
Төрөкмән телендә – На турменском языке

53. Совершеннолетие : стихи / пер. А. Амамедов // Яш коммунист. – 1972. – 29 июня.
Украин телендә – На украинском языке

54. Говорит земля : (отрывок из поэмы) / пер. В. Забаштанский // Сузирья : альманах. Вып. 6. – Киев, 1972. – С. 36–37.

55. Где вы теперь, друзья по “дд”? ; Багаття; Сивоволосый : стихи / пер. М. Лиходед // Мелодии Агидели : поэзия / сост. Петро Ребро. – Днепропетровск, 1980. – С. 137–140.
Яҡут телендә – На якутском языке

56. Клич матери земли : отрывок из поэмы / пер. С. Руфов // Эдэр коммунист. – 1971. – 16 июня.

57. Улыбнитесь, звезды ; Сердце матери : стихи / пер. Тобуроков // Хотугу сулус. – 1972. – № 4. – С. 30.

58. Лишь только : стихи // Кыым. – 1973. – 19 июня.

Очерктәре һәм мәҡәләләре
1949

59. *Балалар йортонда // Ҡыҙыл Башҡортостан. – 1949. – 10 нояб.

60. *Өфөлә Павлов көндәре // Ҡыҙыл Башҡортостан. – 1949. – 25 сент.
1951

61. *Ауыл клубы : (Темәс ауылы клубы тураһында) // Ҡыҙыл Башҡортостан. – 1951. – 26 дек.

62. *Иген өсөн ныҡышмалы көрәш бара : (Йомағужа игенселәре тураһында) // Ҡыҙыл Башҡортостан. – 1951. – 7 сент.

63. *Йыр тыуа : (Редакцияға килгән шиғырҙарға күҙәтеү) // Ҡыҙыл Башҡортостан. – 1951. – 16 дек.

64. *Улар шат һәм күңелле йәшәйҙәр : (Балалар йорто тураһында) // Ҡыҙыл Башҡортостан. – 1951. – 25 окт.
1952

65. *Башлап яҙыусылар ижадында тел // Совет Башҡортостаны. – 1952. – 9 июль.

66. *Башлап яҙыусылар ижадында хеҙмәт темаһы // Совет Башҡортостаны. – 1952. – 25 июнь.

67. *Белем усағы // Совет Башҡортостаны. – 1952. – 23 сент.

68. *Йәштәр лирикаһы // Совет Башҡортостаны. – 1952. – 22 нояб.

69. *Колхозсы йәштәр тауышы : (Редакцияға килгән шиғырҙарға күҙәтеү) // Совет Башҡортостаны. – 1952. – 20 авг.

70. *Ленин исемендәге урамда : (Өфө ҡалаһы тураһында) // Совет Башҡортостаны. – 1952. – 6 апр.

71. *Педагогтың шатлығы : (Ғ. Хәмитов тураһында) // Совет Башҡортостаны. – 1952. – 31 авг.

72. *Студент / Игебаев А., Фаткуллин Р. // Совет Башҡортостаны. – 1952. – 5 окт.

73. *Студенттарҙың ғилми обществоһы / Игебаев А., Абдуллин А. // Совет Башҡортостаны. – 1952. – 19 ғин.

74. *Тормошто өйрәнергә һәм тормоштан өйрәнергә кәрәк // Совет Башҡортостаны. – 1952. – 28 март.

75. *Тыныслыҡ өсөн көрәштә йәш ҡәләмдәр : (Редакцияға килгән шиғырҙарға күҙәтеү) // Совет Башҡортостаны. – 1952. – 10 фев.

76. *Һаулыҡ һаҡлау посында : (Ф. Булатова тураһында) // Совет Башҡортостаны. – 1952. – 14 сент.

77. *Яҡын дуҫ : (Ф. Рәхимғолова китабы тураһында) // Совет Башҡортостаны. – 1952. – 23 фев.

78. *Яңылар : (Б. Бикбай китабы тураһында) // Совет Башҡортостаны. – 1952. – 29 апр.
1953

79. *Башлап яҙыусыларҙың шиғырҙары тураһында // Совет Башҡортостаны. – 1953. – 4 фев.

80. *Бөйөк Октябрь емештәре / Игебаев А., Р. Фаткуллин // Совет Башҡортостаны. – 1953. – 7 нояб.

81. *Бәхетле йәшлек тауышы : (Редакцияға килгән шиғырҙарға күҙәтеү) // Совет Башҡортостаны. – 1953. – 31 дек.

82. *Ҙур бурыстарҙы үтәү юлында // Совет Башҡортостаны. – 1953. – 19 фев.

83. *Марат тураһында : (Х. Хисмәтов тураһында) // Совет Башҡортостаны. – 1953. – 16 апр.

84. *Намыҫлы хеҙмәт // Совет Башҡортостаны. – 1953. – 25 нояб.

85.* Өфөлә ял көнө // Совет Башҡортостаны. – 1953. – 18 авг.

86. *С. Кулибайҙың “Һайланма әҫәрҙәре” // Совет Башҡортостаны. – 1953. – 12 май.

87. *Фән юлынан : (Ә. Фәтихов тураһында) // Совет Башҡортостаны. – 1953. – 4 нояб.

88. *Хат ташыусы // Совет Башҡортостаны. – 1953. – 13 окт.

89. *Шиғыр тураһында // Совет Башҡортостаны. – 1953. – 21 фев.

90. *Ысын поэзия өсөн // Совет Башҡортостаны. – 1953. – 8 ғин.

91. *Яҙыусы М.Н. Нагаевҡа 60 йәш // Совет Башҡортостаны. – 1953. – 4 апр.
1954

92. *Бөйөк хәстәрлек // Совет Башҡортостаны. – 1954. – 1 сент.

93. *Бәләкәй күләмле сәхнә әҫәрҙәре : (Бер шаршаулы “Пьесалар” йыйынтығы тураһында) // Совет Башҡортостаны. – 1954. – 9 сент.

94. *Бәхетле баласаҡ // Совет Башҡортостаны. – 1954. – 10 ғин.

95. *Вафир үкенә, ләкин һуң инде // Совет Башҡортостаны. – 1954. – 22 окт.

96. *Етешһеҙлектәрҙе нығыраҡ һәм ҡыйыуыраҡ фашларға! // Совет Башҡортостаны. – 1954. – 28 авг.

97. *Ижади һынылыш : ( Тимер Арсландың “Уның бәхете” исемле поэмаһы тураһында) // Совет Башҡортостаны. – 1954. – 15 ғин.

98. *Йыр һәм бейеү оҫталары : (Ауыл художество түңәрәктәренең Республика смотры) // Совет Башҡортостаны. – 1954. – 24 фев.

99. *Йәш көстәр // Совет Башҡортостаны. – 1954. – 2 март.

100. *Өфөлә ял көнө // Совет Башҡортостаны. – 1954. – 16 июнь.

101. *Совет Украинаһы тураһында китап // Совет Башҡортостаны. – 1954. – 25 май.

102. *Украина яҙыусыларының әҫәрҙәре башҡорт телендә // Совет Башҡортостаны. – 1954. – 19 сент.

103. *Хеҙмәт кешеләре тураһында китап : (Ә. Байрамовтың “Еңеүселәр” исемле йыйынтығы тураһында // Совет Башҡортостаны. – 1954. – 17 июнь.
1955

104. *Данлы хеҙмәт юлы // Совет Башҡортостаны. – 1955. – 6 май.

105. *Йәшлек, йәшлек! // Совет Башҡортостаны. – 1955. – 6 апр.

106. *Оҙатыу // Совет Башҡортостаны. – 1955. – 24 май.

107. *Онтолмаҫ көндәр // Совет Башҡортостаны. – 1955. – 2 июль.

108. *Өзләүсе // Совет Башҡортостаны. – 1955. – 19 фев.

109. *Өфөгә барам // Совет Башҡортостаны. – 1955. – 1 май.
1956

110. *Агитатор // Совет Башҡортостаны. – 1956. – 13 окт.

111. *Йомағужа–Подгорный трассаһында бер көн // Совет Башҡортостаны. – 1956. – 3 июнь.

112. *Йәш яҙыусыларҙың республика семинары // Совет Башҡортостаны. – 1956. – 3 ғин.

113. *Йәшә, йәшлек // Совет Башҡортостаны. – 1956. – 19 май.

114. *Наҡас ҡыҙҙары // Совет Башҡортостаны. – 1956. – 16 июнь.

115. *Оҫталар // Совет Башҡортостаны. – 1956. – 20 сент.

116. *Тынғыһыҙ ғүмер : (Ғ. Усманова тураһында) // Совет Башҡортостаны. – 1956. – 11 июль.

117. Уҡыусыларҙың каникулы күңелле үтә // Совет Башҡортостаны. – 1956. – 29 март.

118. *Үҙешмәкәр художник : (Миҙхәт Байрамғолов тураһында) // Совет Башҡортостаны. – 1956. – 17 апр.

119. *Һәүәҫкәрҙәр өсөн // Совет Башҡортостаны. – 1956. – 14 сент.

120. *Яңы һыҙаттар // Совет Башҡортостаны. – 1956. – 26 июнь.

121. *Яңылар : (Н. Ҡәриптең “Һайланма әҫәрҙәр”е тураһында // Совет Башҡортостаны. – 1956. – 10 авг.

122. *Йәштәрҙең ҙур семъяһы : (Баймаҡ районы Темәс интернат–мәктәбе тураһында // Совет Башҡортостаны. – 1957. – 7 июнь.

123. *Күңелле осрашыуҙар : (Эшсе һәм ауыл хәбәрселәренең II Республика съезы тураһында) // Совет Башҡортостаны. – 1957. – 24 ғин.

124. *Ул хөрмәткә лайыҡлы : (Уҡытыусы Н. Вәлиева тураһында) / Игебаев А., Иҫәнғолов Ф. // Совет Башҡортостаны. – 1957. – 31 май.
1958

125. *Егәрле хужа : (Конкурсҡа килгән очерктәрҙән) // Совет Башҡортостаны. – 1958. – 23 дек.

126. *Йомағужа киңлектәре буйлап… / Игебаев А., Ғөбәйдуллин Н. // Совет Башҡортостаны. – 1958. – 30 сент.

127. *Йомаш һунарсылары // Совет Башҡортостаны. – 1958. – 11 дек.

128. *Ҡараусыһына ҡарап мал үрсей // Совет Башҡортостаны. – 1958. – 14 нояб.

129. *Тығыҙ, тынғыһыҙ мәлдәр // Совет Башҡортостаны. – 1958. – 18 июль.

130. *Ул тормош яҡтылығын күрә : (Һуҡыр баянист С. Кузнецов тураһында) // Совет Башҡортостаны. – 1958. – 14 ғин.

131. *Ураҡ алдынан // Совет Башҡортостаны. – 1958. – 9 июль.

132. *Үҙешмәкәр композитор : (Карам Әһлиуллин тураһында) // Совет Башҡортостаны. – 1958. – 13 июль.

133. *Шафран курортында // Совет Башҡортостаны. – 1958. – 19 июнь.
1960

134. *”Елбәҙәк ҡарҙар” : (Р. Янбулатова китабы тураһында) // Әҙәби Башҡортостан. – 1960. – № 2. – Б. 82–83.

135. *Ижад бәхете : (Ғ. Ғүмәр тураһында) // Совет Башҡортостаны. – 1960. – 13 нояб.

136. *”Ҡыҙ урлау” : (М. Кәрим әҫәре тураһында) // Совет Башҡортостаны. – 1960. – 23 ғин.

137. * Һәр саҡ алғы сафта : (“Йыр сафта ҡала” исемле йыйынтыҡ тураһында) // Совет Башҡортостаны. – 1960. – 24 сент.
1961

138. *Йөрәктән сыҡҡан йыр йөрәккә инә // Совет Башҡортостаны. – 1961. – 28 май.

139. *Балаларҙың яратҡан шағирәһе : (К. Кинйәбулатова тураһында) // Совет Башҡортостаны. – 1961. – 9 апр.
1964

140. *Балаларҙың яратҡан яҙыусыһы : (М. Сөндөклөнөң тыуыуына 60 йәш тулыу айҡанлы) // Совет Башҡортостаны. – 1964. – 13 сент.
Башҡа телдәрҙә – На других языках
1951

141. *Хезмәт йырчысы // Кызыл таң. – 1951. – 10 май.
1953

142. *Яшләргә ярдәм : (Яшь язучылар турында) / Игебаев А., Фаткуллин Р. // Кызыл таң. – 1953. – 15 ғын.

143. *Тәрбияче / Игебаев А., Фаткуллин Р. // Кызыл таң. – 1953. – 17 фев.
1960

144. *Гүзәл Сибай // Кызыл таң. – 1960. – 23 ғын.
Тормошо һәм ижады тураһында – О жизни и творчестве
Йыйынтыҡтарҙа – В сборниках
Башҡорт телендә – На башкирском языке
1960

145. *Кәрим М. Ҡәләмдәш иптәштәргә хаттар. Беренсе хат А. Игебаевҡа : (“Тыуған ер” йыйынтығы хаҡында) // Кәрим М. Күтәрелгән ҡояшҡа ҡарап. – Өфө, 1960. – Б. 78–83.

146. *Ниғмәти Р. Йәшлек йыры // Ниғмәти Р. Әҫәрҙәр : 3 т. Т. 3. – Өфө, 1964. – Б. 212–215.

147. *Хөсәйенов Ғ. Йырланған һәм йырланаһы йырҙар : (Абдулхаҡ Игебаев) // Хөсәйенов Ғ. Шағирҙәр : (Әҙәби порттреттәр). – Өфө, 1981. – Б.179–188.
1984

148. *Ғиләжев Х. Атайсал һағышы // Ғиләжев Х. Ҡәләмдәштәр. – Өфө, 1984. – Б. 151–158.
149. *Ғәйнуллин М., Абдулхаҡ Игебаев (1930) белешмә / Ғәйнуллин М., Хөсәйенов Ғ. // Ғәйнуллин М., Совет Башҡортостаны яҙыусылары : Биобиблиографик белешмә / Ғәйнуллин М., Хөсәйенов Ғ. – Өфө, 1988. – Б. 160–162.

150. *Хөсәйенов А. Игебаев // Башҡорт әҙәбиәте тарихы. Т. 6. – Өфө, 1996. – Б. 425–436.

151. *Хәбиров Ә. Шиғри хистәрҙән гөл үреүсе // Хәбиров Ә. Йәнле шишмәләр. – Өфө, 1996. – Б. 23–62.
1997

152. *Бикбаев Р. Шиғриәткә тоғролоҡ // Бикбаев Р. Шағир һүҙе – шағир намыҫы : Ижади портреттар, рецензиялар, сығыштар, интервью, мәҡәләләр. – Өфө, 1997. – Б. 357–360.
1998

153. *Кинйәбулатов И. Һин тормоштоң үҙе кеүек : Абдулхаҡ Игебаевҡа : шиғыр // Кинйәбулатов И. Арғымаҡта : Шиғырҙар, поэмалар. – Өфө, 1998. – Б. 380–381.
2001

154. *Аралбай Ҡ. Бөркөт саңҡыуы : Абдулхаҡ Игебаевҡа : Шиғыр // Аралбай Ҡ. Таналыҡ тауышы : Поэмалар. Шиғырҙар. Робағиҙар. – Өфө, 2001. – Б. 134–136.
2007

155. *Аралбаев Ҡ. Абдулхаҡ Игебаев : 1930. Халыҡсан шағир асылы; Ирәндек бөркөтө // Аралбаев Ҡ. Хәтеремдең тере ҡуҙҙары : Иҫтәлектәр, бағышлауҙар, замандаштар йөҙө, әҙәбиәт, сәнғәт һәм халыҡ ижадына ҡағылышлы яҙмалар. – Өфө, 2007. – Б. 131–137.
Рус телендә – На русском языке
1969

156. *Гайнуллин М.Ф., Абдулхак Игебаев / Гайнуллин М., Хусаинов Г. //*Гайнуллин М.Ф., Писатели Советской Башкирии : Биобиблиограф. справочник / Гайнуллин М., Хусаинов Г. – Уфа, 1969. – С. 178–179.
1998

157. *Многообразный мир поэта // Сказание о земле Баймакской. – Уфа, 1998. – С. 177–181.
1999

158. *Багуманов А., Абдулхак Игебаев / А. Багуманов, Ф. Фаизова // Багуманов А., Лауреаты премии имени Салавата Юлаева / А. Багуманов, Ф.

Фаизова. – Уфа, 1999. – 183–185.

Ваҡытлы матбуғат баҫмаларында – В периодических изданиях
Башҡорт телендә – На башкирском языке
1954

159. *Ниғмәти Р. “Йәшлек йыры” // Совет Башҡортостаны. – 1954. – 4 июль.
1955

160. *Сабитов Р. “Йәшлек йыры” // Әҙәби Башҡортостан. – 1955. – № 1. – Б. 68–69.
1956

161. *Әмири Ғ. Талапһыҙлыҡ – ижадтың дошманы // Әҙәби Башҡортостан. – 1956. – № 9. – Б. 62–65.
1957

162. *Вәли Ә. Йәш шағирҙең очерктәр китабы // Совет Башҡортостаны. – 1957. – 9 авг.

163. *Әхмәтйәнов И. Очерк жанрын яҡлап : (А. Игебаевтың “Яңы һыҙаттар” йыйынтығы тураһында) // Әҙәби Башҡортостан. – 1957. – № 9. – Б. 82–84.
1963

164. *Абдулхаҡ Игебаев : (СССР яҙыусылар союзы ағзаһы итеп ҡабул ителеүе тураһында) // Ағиҙел. – 1963. – № 5. – Б. 95.
1964

165. *Абдулхаҡ Игебаев. Йылмайығыҙ, йондоҙҙар ; Яңы китап // Ағиҙел. – 1964. – № 5. – Б. 95.

166. *Шәкүр Р. Шағирҙың яңы йыйынтығы : (“Йылмайығыҙ, йондоҙҙар” йыйынтығы тураһында) // Ағиҙел. – 1964. – № 10. – Б. 91–92.

167. *Әхмәтйәнов К. Йондоҙҙарҙың йылмайы өсөн : (“Йылмайығыҙ, йондоҙҙар” йыйынтығы тураһында) // Совет Башкортостаны. – 1964. – 11 сент.
1968

168. *А. Игебаевтың “Оран һала Ер–әсә” поэмаһы тураһында // Ағиҙел. – 1968. – № 6.
1973

169.* Кулибай С. Замандаштарға дан йыры // Ағиҙел. – 1973. – № 2.
1975

170. *Юл тынғыһыҙҙарҙы ярата // Ағиҙел. – 1975. – № 12.

171. *Күзбәков Ф. Йөрәгендә ер һәм йыр : (Абдулхаҡ Игебаевҡа 70 йәш) // Ағиҙел. – 2000. – № 7. – Б. 97–101.

172. *Шәкүр Р. Шиғриәттең ярһыу толпарында : (Абдулхаҡ Игебаевҡа 75 йәш) // Ағиҙел. – 2005. – № 7. – Б. 180–183.
Рус телендә – На русском языке
1956

173. *Нигмати Р. “Родная земля” // Советская Башкирия. – 1956. – 1 сент.
1959

174. *Игебаев Абдулхак Хажмухаметович // Литературная Башкирия. – 1959. – № 14. – С. 149.
1977

175. *Гайнуллин М.Ф., Абдулхак Игебаев / Гайнуллин М., Хусаинов Г. //*Гайнуллин М.Ф., Писатели Советской Башкирии : Биобиблиограф. справочник / Гайнуллин М., Хусаинов Г. – Уфа, 1977. – 175–176.
1991

176. *Гиляжев Х. Дитя природы или певец любви и атайсала // Известия Башкортостана. – 1991. – 2 марта.
1995

177. *Филиппов А. Поэзия добра и любви // Известия Башкортостана. – 1995. – 24 июня.
1996

178. *Узиков Ю. Многообразный мир поэта // Заман–Башкортостан. – 1996. – 27–31 июля.
Башҡа телдәрҙә – На других языках
1956

179. *Шәркый З. А. Игебаев лирикасы // Кызыл таң. – 1956. – 19 июль

Базу данных подготовила главный библиотекарь Национальной библиотеки им. А.–З. Валиди

Республики Башкортостан Багуманова Минниса Хамидулловна

Источник

Добавить комментарий

Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *