актриса болу шін андай пн тадау керек

•|K-POP| •|KOREA|• запись закреплена

Кореяда актёр(актриса) болу үшін қажетті деректер

Ең алдымен бағыңызды сынап көру үшін кішігірім емес үлкен агенттіктерді таңдау керек. Себебі, кішкентай агенттіктер сізден ақша талап етіп, кейіннен актёр ретінде алмауы мүмкін.
Ал, ірі әрі атақты агенттіктер актёр ретінде қабылдап, алға жылжуыңыз үшін жұмыс жасайды.

Агенттіктерге ұсыныс тастау үшін email немесе сол жаққа барып тыңдалымға қатысуыңызға болады. Бұл жағдайда, сол жаққа барып тыңдалымнан өткен дұрыс. Өзіңіздің бар қабілетіңізді көрсету үшін кішкене бейне-ролик дайындасаңыз да болады. Монолог немесе сценарийдің үзіндісін көрсетсеңіз де рұқсат.

Агенттік таңдау.
Сіз егер тек актёр ретінде бой көрсетемін десеңіз, актёрларды ғана қол астына алатын агенттікті таңдаңыз. Егер SM, JYP, YG, Cube секілді агенттіктерге баратын болсаңыз, олар қосымша түрде сізден ән айтуыңызды, билеуіңізді сұрайды. Айдол ретінде сынауы мүмкін.

Ұсыныс тастауға арналған анкета ішінде сіздің суретіңіз, толық бейнеңізбен кәсіби студияда түсірілген суреттеріңіз міндетті түрде болуы қажет.

Ең соңғы, әрі маңыздысы!
Егер сіз шет елдік азамат(ша) болсаңыз, тек арнайы шет елдік актёрлермен жұмыс істейтін агенттікке баруыңыз керек. Себебі, ондай агенттіктерде сізге барлық жағдай жасалады: аудармашы, кәріс тілі курстары, т.б.

Көмегі тиді деп ойлаймын. Мәліметтерді жоғалтып алмас үшін қабырғаңызға сақтап алыңыз!

Источник

Бл мселелерді шешу шін персоналмен жмыс істеуді тиянаты жйесі керек

red155;;;Бл мселелерді шешу шін персоналмен жмыс істеуді тиянаты жйесі керек.

Ксіпорында менеджментті тиімділік факторы есебінде персоналды басару проблемасына, кейінгі уаытта аса кіл блініп отыранын HR –менеджментіні маыздылыын алымдар мен ксіпорын басшыларыны мойындауы себеп болып отыр.

Ксіпорындарда леуметтік мселелерді шешу шін леуметтік зерттеу немесе ызмет крсету блімдері ашылады. Біратар йымдарда персоналды басару бойынша директор орынбасарларыны жетекшілігімен кадрлармен жмыс істеуге атысы бар блімдерді біріктіретін персоналды басару жйелері рылады.

Кадрлы жоспарлауды масаты – адамдара керек уаытында ажетті клемді, оларды абілеттілігі мен бейімділігіне сйкес жне ндірісті талаптарына сай жмыс орындарын сынумен аныталады.

Кадрлы жоспарлау йымны да, оны персоналыны да мдделері орындалуы шін іске асырылады. Кадрлы жоспарлауды негізгі мселелеріні бірі йымны барлы жмыскерлерін кзарасын ескеру болып табылады. Кадрлы жоспарлау йымны жалпы жоспарлау процесіне осыланда ана тиімді болатындыын ескерте кету керек.

Нары жадайында ксіпорынды жмыса дайындауды жасарту шін бізге ыса мерзім ішінде кадрлара байланысты жмыс жйесін – кадрларды баалау жне аттестациялау, іріктеу, даярлау, біліктілігін жоарылату, жетекші ызметкерлерге резервтер дайындау жмысын толыымен айта ру керек. Сонымен атар, кадрлар ызметіндегі жмыскерлерді де здеріні ксіби дегейлерін жоарылатулары керек, барлы дегейдегі жетекшілер здеріні ол астындаы жмыскерлерді потенциялын тиімді пайдалануда, дамытуда жне айындауда іс жзінде жауапкершілігін кшейтуі керек.

Персонал ызметін йымдастыруа жне оны ресурспен амтамасыз етуге ойылатын негізгі талаптарды орындайтын ксіпорынны кадрлы ызметі, ол –ксіпорынды басару шеберінде тадалан саясат бойынша басаруа бел буан ызметтегі тлалармен оса арнайы рылымды блімшелерді жиынтыы.

Дипломды жмысты зектілігі –азіргі кезедегі йымны ызметкерлерін басаруды тиімді жйесін ру жне дамыту, отанды онажайылы саласында HR-менеджментті дамуына кедергілерді арастыру.

Зерттеу объектісі –онажайлылы индустриясындаы HR –менеджментін зерртеу негізінде Астана аласыны ш жлдызды она йлері жне ондаы персонал ызметін йымдастырушы кадрлы азмет болып табылады.

Зерттеу ралы –онажайлылы индустриясындаы HR – менеджментті йымдастырылуын жетiлдiру дiстемесі, алыптасуы мен дамуы жолы алынды.

Дипломды жмысты масаты –она й кешендері ызметкерлерін тиімді басару жйесіні мнін, механизмдерін жне факторларын кешенді талдау мен теоретикалы жне тжірибелік зерттеу, оларды келешегі мен ары арай дамуын баалау. Берілген масатты жзеге асыру шін келесідей міндеттер ойылды:

Дипломды жмысты міндеті –HR –менеджментті дамыту жолында шетел тжірибесін олдану жолдарын арастыру, кадрлы леуетті басару ісінде ала жетелейтін шараларды дайындау.

діснамалы зерттеу негізі ретінде осы таырып бойынша Р Задары, азастан Республикасы Президентіні Жарлытары, лтты статистикалы агенттікті статистикалы деректері, Астана аласыны онажайлылы индустриясыны ндірістік шаруашалыты ызметтеріні аржылы, экономикалы материалдары, жнеде ылыми жне дістеме дебиеттер олданылды.

Экономикалы зерттеу дістері ретінде олданыландар: статистикалы, абстрактты – логикалы, монографиялы жне есептік – конструктивтік.

Дипломды жмыс 78 беттен, кіріспеден, 3 тараудан тратын негізгі блімнен жне орытындыдан трады. Пайдаланылан дебиеттер тізімі мен осымшалар соында крсетілген.

1 ызметкерлерді басаруды азіргі Заманауи Тжырымдамалары

.1 HR –менеджмент тсінігі, мні

HR –менеджментті масаттарына негізінен жмыскерлерді шеберлігі мен ммкіндіктерін тиімді пайдалану; жалпы масаттара жетуде ксіпорына кмек крсету; ксіпорынды біліктілігі жоары жне ызыушылы танытатын ызметкерлермен амтамасыз ету; жмыскерлерді з жмыстарына барынша толы анааттануына, оларды здерін толы крсете алуына мтылу, ал бл з алдына рбір жмыскерді осы ксіпорында жмыс істеу тілегін жоарылатады; жеке адамны потенциалын тиімді пайдалану аидасына сйкес адамны ебек (жеке басты, психофизиологиялы) іс-рекетін басару механизмін мегеру жатады [2].

Е жоары масат –персоналды басару жйесіндегі ксіпорынны таза табысы адамдарды леуметтік ажеттіліктерін ндірісте анааттандыру болып табылады.

Персоналды басару жйесінде ерекше атап крсететін негізгі трт кезе бар:

HR –менеджментті р кезеіне сай кадрлы менеджментті з моделі бар. рбір саяси дегейде «реактивті» кадрлы саясаттан ксіпорынны орта саясатына атысты активті трге теді.

HR –менеджментті модельдері:

«Кадр» жне «персонал» деген сас жне маынасын зара алмастыратын тсініктерді кейбір еркшеліктері бар. Кадрлар дегеніміз ксіптік –біліктілік, леуметтік –психологиялы, жынысты, жасты жне баса рылымды блшектермен сипатталатын ксіпорын жмыскерлеріні жиынтыы. Кадрлара тек ебекке ксіптік абілеті жне арнайы ксіптік дайындыы бар жмыскерлер ана жатады.

Персонал –бл адамдарды жеке сапаларыны крделі жиынтыы, оны ішінде леуметтік-психологиялы асиеттері басты рол атарады, персонал –ксіпорынны экономикалы жне инновациялы кеістігіні маызды блігі. Персонал –бл йымны болашаын анытайтын стратегиялы фактор, себебі, тек адамдар ана жмысты орындайды, идеяларды сынады жне ксіпорынны рі арай дамуына ммкіншілік береді.

Персонал –«кадрлар» тсінігін амтитын нерлым ке ым болып табылады, сондытан персоналды басару негізі болып йым масаттарына жету, ндірістік жйелерді ызмет етуінде жмыскерлерді потенциалын нерлым толы жне тиімді пайдалану мен дамыту трысынан араанда ндіріс процесінде ызметкерлерді араатынасы те маызды орын алады.

Персоналды басару –іс-рекетті функционалды ортасы, оны мселесі –ксіпорынды керек уаытта, ажетті млшерде жне талап етілетін сапада кадрлармен амтамасыз ету, оларды дрыс орналастыру жне ынталандыру. Персоналды басару масаты жалпы йымны игілігі мен жмыскерлерді жеке мдделерін ескере отырып, рекет ететін ебекке абілетті жымды алыптастыру болып табылады.

Ксіпорын персоналды бір мезетте басаруды объектісі де, субъектісі де бола алады. Ксіпорын ызметкерлеріні объект болуыны себебі: олар ндірістік процесті бір блігі болып табылады. Сондытан, ндірісте адам ресурстарын жоспарлау, алыптастыру, айта блу жне тиімді пайдалану персоналдарды басаруды негізгі мні болып табылады жне осы трыдан араанда ндірісті материалды-заттай элементтерін басаруа сас келеді.

Персоналды басару жйесі персоналдарды басару масаттарынны, функцияларыны, йымдастырушылы рылымны алыптасуларынан, басарушылы шешімдерді негіздеу, деу, абылдау жне орындау процестерінде мамандар мен жетекшілерді тігінен жне клденеінен функционалды зара байланыстарды алыптасуынан трады.

Персоналды басару функцияларын жзеге асыратын жйе йымны персоналын басару жйесі деп аталады.

йымны персоналын басару жйесі жалпы жне сызыты басаруды кіші жйелерінен, сонымен атар, бірыай функцияларды орындауа мамандандырылан біратар функционалды кіші жйелерден трады.

Жалпы жне сызыты басаруды кіші жйесі: йымды бтіндей басару, жеке функционалды жне ндірістік блімшелерді басару жмыстарын атарады.

йымдаы персоналды басару жйесі йымды бтіндей жне оны жеке блшектерін басаруды орындайтын сызыты жетекшілік блімдер мен сонымен атар, келесі функционалды жне амтамасыз ететін кіші жйелерден трады [2, 38 б]:

Персоналды басару ызметіні рылымды орналасан орны келесі нсаларды біріне сйкес келуі ммкін:

Персоналды басару жйесіні йымдастырушылы рылымы –бл персоналды басару жйесі мен лауазымды тлаларды зара байланысан жиынтыы.

Персоналды басару жйесіні йымдастырушылы рылымын жасау келесі кезедерден трады:

Персоналды басару жйесіні йымдастырушылы рылымын ру процесіндегі маызды кезе –оны кіші жйелеріні арасындаы байланыстарды алыптастыру болып табылады. Бл жадайда байланысты трі, оны маызы, мерзімділігі, материалды негізі наты белгіленуі ажет.

рылымды байланысты трт трін бліп крсетуге болады:

Персоналды басару жйесі келесі негізгі элементтерді амтиды [3]:

Жалпы аланда, персоналды басару –йымда ажетті ндірістік тртіпті сатайтын, ндірістік функцияларды ызыа орындайтын жмыскерлерді ажетті санымен амтамасыз ету болып табылады.

Персоналды басару жйесін ру аидалары –басару функцияларын орындаудаы жетекшілер негізге алатын идеялар, задылытар жне мінез –лыны тртібі. Басару менеджментінде негізгі аидалар болып табылатындар:

Персоналды басаруды шартты аидаларына персоналды басару функцияларыны алыптасуы мен ндірісті масаты жне згеру жадайлары жатады.

Сондай-а персоналды басару HRIS (апаратты HR-жйелер) жне HRSM (HR басару жйелері) технологияларын олдай алады.

Менеджментті осы екі облысын, олар амтитын рдістерді салыстыра отырып, келесідей орытынды жасауа болады: HR менеджмент персоналды басару жйесінде жасыра жне дамып келе жатан баыты болып табылады, жне де бизнес мдделерін анааттандыратын бірегей жне келешегі бар кадрларды тарту мен сатауа кп кіл бледі. з алдына, ызметкерлерді басаруды дістері мен ралдары ызметкерлерді «бірегей» жне «басалары» деп топтара блмей, мекеме ызметкерлеріні тиімділігі мен леуетін максималды жоарылата отырып, адам ресурстарын басару жйесін жалпылама зірлеуге баытталан.

1.2 ызметкерлерді басару принциптері мен міндеттері

Соы жылдара дейін «ызметкерлерді басару» ымы бізді басару тжірибемізде болан емес. Дегенмен, рбір йымны басару жйелерінде кадрларды жне жымны леуметтік дамуын басарушы функционалды осалы жйелер болды, біра кадрларды басару бойынша жргізілетін жмыс клеміні лкен блігін блімшелерді желілік жетекшілері орындайды.

йымдаы кадрларды басару бойынша негізгі рылымды блім болып, азіргі кезде, кадрлар блімі табылады. Олара кадрларды абылдау мен жмыстан шыару, сонымен атар кадрларды оларды ксіпкерлігін жоарылату жне айта дайындау бойынша оытуды йымдастыруда жктелген. Соы функцияларды орындау шін кбінесе кадрларды дайындау блімдері немесе техникалы оыту блімдері рылады.

Дегенмен кадрлар блімі кадрлар жмысында дістемелікте, апараттыта, йлестірушіде орталы бола алмайды. Олар кадрларды басару функцияларын атаратын ебекті йымдастыру жне ебек аы блімдерімен, ебекті орау мен техника ауіпсіздігі блімдерімен, загерлік бліммен жне осалы блімдермен рылымы бойынша бірікпейді. леуметтік проблемаларды шешу шін йымдарда леуметтік зерттеу жне ызмет крсету ызметтері рылуда. ызметкерлерді басару ызметіні, аидасы бойынша, йымдастыру статусы тмен ксіптік атынаста лсіз болып келеді. Осыан байланысты олар ызметкерлерді басару мен оны жмысыны дрыс жадайын амтамасыз етуде біратар міндеттерді орындамайды [3, 65 б.].

Оны ішінде маыздылары:

Егер міршілдік-кімшілдік жйелер жадайларында бл міндеттер екінші дрежелі деп арастырылса, нарыа ту кезінде олар бірінші атара шыты жне оларды шешімдері рбір йымды мдделі етеді.

азіргі кезде йымны ызметкерлерін басаруды тжырымдамасыны негізін жмыскер тласыны дамушы ролі, оны уждемелік нсамалы білімі, оларды алыптастыру шеберлігі мен йым алдына ойылан міндеттерге сйкес баыттау біліктілігін райды.

Бізді елімізде экономикалы жне саясатты жйелердегі згерістер рбір тла шін лкен ммкіндіктермен атар, ата ауіптерде, оны мірлік тратылыын келеді, тжірибе жзінде рбір адам міріне анысыздыты мнді дрежесін енгізеді. Мндай жадайларда ызметкерлерді басару ерекше маыза ие болады, йткені жеке тланы сырты жадайлара бейімделу мселелеріні толы спектрін ортындылауа, жзеге асыруа, йымны ызметкерлерін басару жйесін рудаы жеке факторды тіркеуге ммкіндік береді. йымдардаы адамдара сер ететін ш факторды ірілендіріп бліп крсетуге болады [4].

Екіншісі –мдениет, яни оаммен, йыммен, адамдар тобымен зірленген біріккен баалылытар, леуметтік нормалар, мінездік нсамалар, олар тланы рекетін регламенттейді, жеке тланы крінетін мжбрліксіз басаша емес, дл осылай рекет істеуіне ммкіндік береді.

сер етуді бл факторлары –барынша крделі ымдар жне тжірибеде жеке кйде те сирек жзеге асырылады. Оларды айсысына басымдылы берілсе, йымдаы экономикалы жадайды кейпіде сондай.

Нарыа ту кезеінде сатылы басарудан, кімшілікті ыпал етуді ата жйелерінен баяу, нарыты атынаса тжірибе жзінде шексіз атарушы билікке, экономикалы дістерге сйенетін меншіктік атынастара шегіну жреді. Сондытан ндылыты басымдылыына принциптік жаа бетбрыстарды зірлеу ажет. йым ішінде е бастысы – жмыскерлер, ал шегінен тыста – німді ттынушылар. Жмыскерді ой-тйсігін басшыа емес ттынушыа; ысырапорлыа емес пайдаа; ойсыз орындаушыа емес талапкерге бру ажет. Адамгершілікті мытпастан, дрыс экономикалы ойа негізделетін, леуметтік нормалара ту керек, сонда мдениет пен нарыа орын бере отырып, сатылы бліну екінші орына кетеді.

ызметкерлерді басаруды жаа ызметтері, аидаа сай, дстрлі ызметтерді базасында рылады: кадрлар бліміні, ебекті йымдастыру жне жалаы бліміні, ебекті орау мен техника ауіпсіздігі бліміні жне басаларды негізінде.

Жаа ызметтерді міндеті йымдаы ебек ресурстарын басару бойынша жргізілетін жмыстарды йлестіруді жне кадрлы саясатты жзеге асырумен орытындыланады. Осыан байланысты олар зіні функцияларыны шеберін кеейте бастайды жне таза кадрлы мселелерден ебектену ызметін ынталандыру, ксіпойлы жылжуды басару, жанжалдарды болдырмау, ебек ресурстары нарыын зерттеу жне баса да жйелерін зірлеуге теді.

рине, ызметкерлерді басару ызметіні рылымы кп жаымен йымны сипатымен жне млшерімен аныталады. Кіші жне орташа йымдарда ызметкерлерді басаруды кп функцияларын кбінесе желілік жетекшілер орындайды, ал ірі йымдарда функцияны іске асыру арналан дербес рылымды осалы блімдер алыптастырылады.

Біратар йымдарда кадрлармен жмыс істеуге атынасты барлы осалы блімдер, директорды ызметкерлерді басару бойынша орынбасарыны жетекшілігі астында біріктіріледі, сйтіп ызметкерлерді басаруды рылымы алыптастырылады [5].

йымны млшеріне туелді осалы блімдерді рамы згеріп отырады: майда йымдарда бір осалы блім бірнеше осалы жйелерді функциясын атара алады, ал ірі йымдарда рбір осалы жйелерді функциясын жеке осалы блімдер атарады. осалы блімдерді жмысыны маыздылыы йымны ішкі жне сырты жадайларына тікелей сер етеді.

Отанды жне шетелдік йымдарды тжірибелерін орытындылау ызметкерлерді басару жйесіні басты масатын алыптастыруа ммкіндік береді: кадрлармен амтамасыздандыру, оларды тиімді пайдалануды йымдастыру, ксіптік жне леуметтік дамуды. Осы масаттара байланысты йымны ызметкерлерді басару жйесі алыптастырылады. Оны руды базасы ретінде принциптер олданылады, яни ылыммен зірленген жне тжірибеде сыналан ережелер мен дістер.

Круглов В.И. йымдардаы ызметкерлерді басару жйесін ру принциптеріні екі тобын сынады: ызметкерлерді басару жйесін алыптастыру талаптарын сипаттаушы принциптер жне ызметкерлерді басару жйесіні даму баытын анытаушы принциптер (кесте 1) [3,48 б].

ызметкерлерді басару жйесін ру принциптері

ызметкерлерді басару жйесін алыптастыру талаптарын сипаттаушы принциптер

ызметкерлерді басару жйесіні даму баытын анытаушы принциптер

ндіріс масаттарына ызметкерлерді басару функцияларыны шартталуы, ызметкерлерді басаруды бастапылыты функциялары, ызметкерлерді басару функциялары атынастарыны оптималдыы, арапайымдылы, немділік, прогрессивтік, келешектілік, кешенділік, оптималды, ылымдылы

адаптивтік (иілгіштік), шоырлану, параллелдік, мамандандырылу, сабатасты, здіксіздік, ритмдік

Апарат кзі: Мліметтер [3] негізінде растырылан

ылым мен тжірибе йымды басару, ызметкерлерді басаруды рекеттегі жйесіні кйін, жаа жйені рылуы мен негізделуін жне жзеге асырылуын зерттеу ралын зірледі. Оларды ішінде е кп олданылатыны болып Виханскиймен О.С. жне Наумовпен А.И. сынылан жйе табылады [6]. Бл йым ызметкерлерін басару жйесін ру жне талдау дістеріні сыныптамасы кескінделген (кесте 2).

йым ызметкерлерін басару жйесін ру жне талдау дістеріні сыныптамасы

Функционалды-нды талдауды моделдеу

Апарат кзі: Мліметтер [6] негізінде растырылан

Жоарыдаы кесте бойынша жекелеген сипаттама беретін болса.

Соы кездерде ызметкерлерді басару жйесін жетілдіру кезінде функционалды-нды талдау дісін олдана бастады. Бл діс ызметкерлерді басару жйесін руды немесе ызметкерлерді басаруды белгілі бір функциясыны, аыры нтижелер тырынан араанда, барынша тиімді болып табылатын жне аз шыынды талап ететін нсасын тадауа ммкіндік береді. Басаруды арты немесе айталаушы ызметтерін, андайда бір себептермен бойынша арастыратын болса, ол орындалмайтын ызметтерді айындауа, орталытандыру дрежесін анытауа жне ызметкерлерді басару ызметтерін жекелеуге жне т. б. ммкіндік береді.

ызметкерлерді басару жйесіні е жоары тиімділігі мен сапасы дістер жйесін кешенді олданан кезде жзеге асады. дістер жйесін олдану жетілдіру объектісіне жан-жаты арауа ммкіндік береді, бл ателіктерді болмауына кмегін тигізеді.

1.3 онажайлылы бизнесіндегі ызметкерлер жмысын басаруды азіргі тжырымдамалары

ызметкерлер менеджері –жас маманды. Менеджер ызметіні бір трі ретінде ол ткен асырды аяында пайда болды. ызметкерлермен жмыс істеуде, нерксіптік социология мен психология саласында дайындыы бар мамандарды пайда болуы, шындыындада, кадрлы жмысты дстрлі нысандарындаы революцияны крсетті. Егер осыан дейін кадрлы жмыс ртрлі дегейдегі жне лауазымдаы желілік жетекшілерді, сонымен атар тіркеу, баылау (жетекшілерді де) жне блу (кімшілік) ызметтермен айналысатын кадрлар ызметі ызметкерлеріні функциясы болса, енді йымны кадрлы потенциалыны ажетті дегейін амтамасыз етумен байланысты басарушы функцияны пайда болуы, міндеттерді диапазонын барынша кеейтті жне менеджментті осы баытыны мнін жоарылатты.

азіргі менеджментті жйесіндегі арнайыланан штабты ызмет ретінде ызметкерлерді басаруды пайда болуымен, кадрлы жмысты алыптасан нысанын біртіндеп интегралдайтын жне трлендірілген кадрлы менеджментті тратануы байланысты. Бл процесті маызды сатысы –ол жйелік тсілдеме идеясыны ассимиляциясы, жйе ретіндегі йымдастыруды ртрлі модельдерін зірлеу (жмыс істейтін ана емес, сонымен атар дамитындыында), осыны негізінде кадрлы менеджментте жаа тсілдеме алыптасты –адам ресурстарын басару [10].

Басаруды берілген ксіпорынны андай меншікте екенін жне андай масатты ала оятынын дл білген кезде жзеге асыруа болады. Мндай сра басаруды меншікке туелділігін айындауа ммкіндік береді. Ебекті йымдастыру барлы уаытта аныталан масатта іске асырылады –ндіріс ралдарын алай барынша жасы пайдалануа болады жне оны меншіктенушісіне атысты пайданы амтамасыз етуге болады. Экономиканы бкіл тарихы барысында млшері бойынша шаын ксіпорындарда меншіктенушілер здері басарды жне азірде зіні шаруашылыын здері басарады. Ксіпорынды ірілету кезінде жмыскерлерді баылау бойынша осы масат шін жалданан басарушылар жргізе бастады. Біра, меншік негізі ксіпорындарды акционерлік нысандары болан кезде жадай згере бастады, холдингтер мен басада йымдастыру нысандары дами бастады. Сондытан, компания шін негізгі мселе зірленген стратегия жне соны негізіндегі ызметкерлерді тиімді басару болды [11].

Индустриядаы те маызды орынды она й бизнесі алады, оны ке жне ртрлі сипаты, индустрияны сонымен байланысты элементтерінде амтиды, мысалы таматану, демалыс жне кіл ктеру жне т. б. Осыан сйкес она й бизнесі индустрияны баса секторларына араанда ке жне ртрлі йымдастыру рылымын крнекі крсете алады.

онажайлылы индустриясыны ксіпорындары онажайлылы индустриясыны табиатын анытайтын жалпы сипаттамасы болып табылады. Ал соысы ксіпорынны йымдастыру рылымын алыптастырады, оларды басарушы саясаты мен операцияларын анытайды [12]:

–ртрлі млшердегі жне трдегі ксіпорындарды лкен саны елдер мен дниежзі бойынша таралан;

–кптеген ксіпорындар тулік бойында жне аптаны барлы кндерінде жмыс істейді;

–баа белгіленген жне жоары, сыныстарда белгіленген, біра дл крсетілмейтін тапсырыса байланысты, оларды маусымды ауытуы болады;

–бл индустрия жне ндіріс жне ызмет крсету;

–ажетсінуі мен ктуі ртрлі клиенттер бар;

–ызмет крсету тікелей тапсырыскерге баытталан, ал сынылатын нім сезілмелі жне сезілмейтін табиата;

–кптеген операциялар рамдас, оларды кбісі бір мезгілде жргізіледі;

–йлестіруді жоары дегейі талап етіледі жне кп жадайда те ыса мерзімге;

–менеджерлерден жоары ксіпкерлік талап етіледі, сіресе басару мселелерінде;

–жоары біліктілікті ебектен зге кптеген біліктіліксіз ебектерде бар;

–жмысты кп блігі тменгі тлемді;

–ызметкерді жмыстан тыс уаытта жмыс істеуге мжбр етеді;

–жастарды, йелдерді жне жартылай саатты ебекті лесі жоары;

–кптеген жмыскерлер баса елдерден келген;

–индустрияны з ішінде жне одан сырта лкен аым бар (салалар арасында) [13,14].

Кадрлы жоспарлау она й мддесі шінде, оны ызметкерлеріні мддесі шінде жзеге асырылады. она й жне оны масаттарын жзеге асыру шін, ажетті міндеттерін шешу шін, ажетті уаытта, ажетті орына, ажетті млшерде жне сйкес біліктілікті ажетті ызметкерлерді зіне тарту те маызды. Кадрлы жоспарлау барынша жоары німділікті ебекті жне жмыстан анааттану уждемесі шін жадай жасауы керек. Адамдарды, бірінші кезекте, оларды абілеттіктеріні дамуы шін жадай жасалынан, жоары жне траты жалаылы жмыс орындары тартады. Кадрлы жоспарлауды міндеттеріні бірі она йіні барлы жмыскерлеріні мдделерін ескеру болып табылады [15].

Кадрлы жоспарлау сол уаытта тиімді, ай уаытта ол жоспарлауды жалпы процесіне интегралданса, осыны еске сатау ажет.

Кадрлы жоспарлау келесі сратара жауап беруі керек:

Кадрлы жоспарлау она й бизнесінде ызметкерлермен жмысты оперативтік жоспарында біріктірілген, зара байланысты шараларды ттас кешенін іске асырылуы арасында жзеге асады.

ызметкерлермен жргізілетін жмысты оперативтік жоспарын зірлеу шін арнайы зірленген сауалнамалар кмегімен келесі апараттарды жинау ажет [16]:

Анкеталарды она йді йымдастыру жне ндірістік масаттарынан зге, олар кадрлы жоспарлауада ызмет ететіндей етіп растыру ажет [17].

ызметкерлер туралы апарат бкіл оперативтік мліметтер жиынтыын жне сонымен атар оларды кадрлы жоспарлау шін делу процестерін крсетеді.

ызметкерлер туралы апарат келесі талаптара жауап беруі керек [18]:

ызметкерлерді ажетсінуді жоспарлау, кадрлы жоспарлау процесіні бастапы сатысы болып табылады жне натылы жне жоспарланан жмыс орындарыны бар екені, йымдастыру –техникалы шараларды жргізу жоспары, штатты кесте мен бос жмыс орындарын басу жоспары туралы мліметтерге сйенеді. ызметкерлерге ажетсінуді анытау кезінде, рбір наты жадайда сйкес осалы блімдерді жетекшілеріні атысуы сынылады.

ызметкерлер менеджеріні кп рольді ксіптік бейінін ру кезінде сйкестендірілуі ажет:

Зерттеушілермен ызметкерлер менеджеріні зыреттілігіні кптеген сипаттамалары сынылды, зыреттілікті он бір баыты зекті деп танылды, йткені олар ызметкер менеджеріні ескерілген барлы алты роліні эксперттік баасында орын алды. Осы зыреттілікті он бір зекті баыты ш топа біріктірілді [22, 23].

1. Жеке парасаттылы:

2. Масаткерлік жне німділік:

3. Командалы жмысты шеберлігі:

Осы зыреттілікті зекті баыттарын эксперттік баалау ызметкер менеджеріні табысты жмысы шін оларды келесі тртіпте реттеуге ммкіндік берді (маыздылыы дрежесіні кему шамасы бойынша). ртрлі нерксіптік елдерді осы проблемаа тсілдемелеріні барлы кптрлілігі кезінде негізгі е жалпылама тенденциясы болып табылады: дістерді нысандандырылуы жне кадрларды тадау процедурасы жне жас, рі келешекті жмыскерлерді ала тарту.

Бл жалпы тенденциялар нарыты экономиканы алыптасуы кезінде ндірісті басаруды отанды тжірибесінде ескерілуі керек [25]:

Ксіптік білімні суінсіз басшыларды істік белсенділігі коэффициентіні жоарылауы ммкін емес. Жне де бл кезде арнайы білім моральды трыда, барынша жылдам ескіруле. ылыми прогресс зерттеуді тек ана техникалы саласын емес, сонымен атар леуметтік саласында амтиды.

ХХІ асырды басындаы кшбасшыны міндеті –менеджмент технологиясын жне оны ішінде, HR – менеджмент негізінде, йымны тиімділігін арттыру дістемелеріне атысты блігін олдану болады. Осындай дістемелерді ішінде ызметкерлерді ксіптік дегейін ктеру мселесі алдыы орындарды бірін алады.

1.3 Шетел тжірибесіндегі HR –менеджментті ерекшелігі

Соы жылдары ылыма енген «HR-менеджмент» сзі шет елдерде брыннан олданыста бар. Кез келген шет ел йымдарында персонал бойынша менеджер –бизнесті толыанды мшесі болып келеді. Ол басшылар тобындаы адами ресурстарды басарушы жне осы екі блімді байланыстырушы болып келеді.

«Адам орларын басару» тжырымдамасыны шеберінде персонал негізгі капитала «теестіру ыына» ие жне оан жмсалатын шыын за мерзімді инвестиция ретінде арастырылады; кадрлы жоспарлау ндіріспен йлеседі жне ызметкерлер корпорациялы стратегияларды объектісі болады; ебекті топпен йымдастыру белсенді енгізіледі; сондытан да бар кш команда руа, адамдарды абілеттілігін алыптастыруа баытталады; кадрлы ызметтер йымдастырушылы жне талдау-сараптау мселелерін шешеді; сонымен атар, компаниядща ызметкерлерді мегеруін жетілдіру масатында блімше жетекшілеріне олдау крсетіледі [26].

Персоналды басару тжырымдамасыны «лтты наышы» бар деп есептелінеді. Мысалы, АШ –та ол прагматикалы трде; адам мият сатыпен арайтын жне салымдарды толы айтара алатын ресурс есебінде арастырылады, ал Жапонияда адам тек ресурс ана емес, сонымен бірге з бетінше ндылы; бл жерде корпорациялы мдениет пен йымдастырушылы баалылытарды рлі айтарлытай жоары. азастанда персонал зіні наыз тжырымдамасына лі «олы жеткен жо», біра отанды дстрлі кзарас рбір персоналды «гей бала» трінде арау алыптасан.

Бл елдерде персоналды басаруды дістері –бл йымны ала ойан масаттарына жету шін басарушылы объектіге сер ететін дістерді жиынтыыдеп арастылады.

Персоналды басару дістері тмендегіше топтастырылады [27]:

йымдастырушы –кімшілік дістері ебек тртібіні ажеттілігін, жауапкершілікті, адамны белгілі бір йымда тікелей директивалы нсаулара негізделген жадайлара ебек ету керек екенін тсінген саналы себепке (мотивке) баытталан. йымдастырушы –кімшілік дістері негізінде жетекшіні билігіне, оны ыына, тртіпті йымдастыру мніне жне жауапкершілігіне тіреледі.

Экономикалы дістер ызметкерлерді экономикалы ынталандыруына негізделсе, ал леуметтік –психологиялы дістер оны леуметтік белсенділігін жоарылату масатында олданылады. Экономикалы дістерді кмегімен жымны, жеке жмыскерлерді ынталандыруы орындалады.

Персоналды басаруды мазмны –ксіпорынны тиімді рекет етуі мен ондаы жмыс істейтіндерді жан-жаты дамуын амтамасыз ету масатында жмыскерді ебек ету сапасын пайдалану шін жадай жасау, ксіпорын дегейіндегі жмысшы кшін алыптастыру, блу, айта блу процестеріне зара байланысан йымдастырушы –экономикалы жне леуметтік шараларды кмегімен жйелі, жоспарлы трде йымдастырылан сері. Осы орайда, отанды жне шетелдік басару жйесін салыстырмалы трде тменде алып крсетілген (кесте 3) [28].

Персоналды басаруда азастанды жне шетелдік лгі ерешеліктері

Жобалы адам : «бар мселені – шешеміз»

Стартегиялы масата арай отырып жйелік шешім абылдау

Менеджмент мемлекет саясаты мен экономикасына тікелей байланысты

Дамыан менеджмент ілгерілеген капитализмні белгісі

Тиімділікті суіне йымдарды лкен потенциалы

йымдарды тиімділігі те жоары

ыса мерзімді мотивациялы жоспарлар олданыста

за мерзімді мотивациялы жобалар олданыста

Ішкі байланыса аса маыз берілмейді, негізгі деп саналмайды

Ішкі байланыс орнату, апаратпен амтамасыздандыру, тазалыа бас назар аударады

йымда персоналды тез абылдауы маызды

йымды жмыскерді бренд, ндылытара, персоналды этика жаынан хабардар болуы маызды

Басару жйесі р персонала жеке трде арауа баытталан

Басару жйесі персоналды дамыту, ксіптілік шеберлігін ктеруге арналан

леуметтік обьектілер жне инфрарылым, социализмнен алан блу принципі

леуметтік жауапкершілік, персонала арналан леуметтік жеілдіктер

жымдарда досты арым атынас басым алыптасан

Жмыскерлерді арым атынасы «досты емес, адірлеу жне ынтыматасты»

Апарат кзі: Мліметтер [28] негізінде растырылды

Осы кесте негізінде арайтын болса, елімізде нарыты алыптасуы бгінде брыны ескі ойлар, дістер мен тсілдер негізінде кадрлар ызметін шешуге ммкін болмайтын жаа мселелерді атарына ойып отыр. Бгінгі тада крделі мселелерді бірі ретінде кадрлар жмысын айта ру ткір трінде белгілі болып тр.

Экономиканы барлы салаларындаы сияты нерксіпте де:

Ксіпорынны кадрлы ызметі –ксіпорынды басару шеберінде тадалан саясат бойынша басаруа бел буан ызметтегі тлалармен оса арнайы рылымды блімшелерді жиынтыы.

Бгінде отанды ксіпорындарды ксіпорындарды кадрлар бліміні ызметі жмыс кшін жалдау, жмыстан босату, іс-ааздарын жргізу, оытуды йымдастыру, кадрларды біліктілігін жоарылатуы жне айтадан даярлау жмыстарымен шектеледі. Кбіне йымдарда леуметтік мселелерді шешу шін леуметтік зерттеу жне ызмет крсету ызметтері з алдында жеке рылады. р трлі кадрлы жмыстармен зауыт басармасыны баса блімдері: ебек жне ебекаы тлеу блімі; жоспарлау блімі; ксіподаты йымы; ауіпсіздік техникасы блімі, бас технолог ызметі; техникалы оыту блімі жне т.б. блімдері айналысады. Осы жмыскерлерді жала алу барысында кптеген ережелерге аса назар аударылмайды. Соны нтижесінде растырылан келесі салыстырмалы кестені арастырайы (кесте 4) [28, 35 б.].

Персоналды басаруды шет елдеріні ерекшеліктері

Иерархиялы жйе, ресми арым-атынас

ата иерархия жо, бейресми арым-атынас

Матрицалы жйе, бейресми арым-атынас

Иерархиялы жйе, ресми арым-атынас

Иерархиялы жйе, ресми арым-атынас

Иерархиялы жйе, ресми арым-атынас

ыса мерзімді жала алу

за мерзімді жала алу

за мерзімді жала алу

за мерзімді жала алу

ыса мерзімді жала алу

4 – ші кестені жаласы

Баылау кезіндегі бейресми атынас

Бейресми баылау, ыайлы кесте

Ресми баылау, ата кесте

йлестікке жне ынтыматастыа назар

Тиімділік пен нтижеге назар

Жмыс пен жеке мір балансы

жымды мдениет, жмыс пен жеке мір балансы

жымды мдениет, дстрлерді ескеру

Бірігіп шешім абылдау

Жеке шешім абылдау

Жеке шешім абылдау

Жеке шешім абылдау

Жеке шешім абылдау

Бірігіп шешім абылдау

«Тменнен жоары» басару трі

«Жоарыдан тмен» басару трі

Демократиялы басару стилі

Демократиялы басару стилі

«Жоарыдан тмен» басару

«Жоарыдан тмен» басару

леуметтік ораныс крсету

леуметтік ораныс, сіресе, ммкіндігі шектеулі жандара

Бизнесті леуметтік бадарлау, «те ммкіндіктер оамы»

Мемлекеттен леуметтік ораныс

Мемлекеттен леуметтік ораныс

Басшыдан леуметтік ораныс

ндірістен алыстатпай жетілдіру

Біліктілікті жетілдіру бадарламалары

Жмыскерлер кмегімен жетілдіру

Мансап жолы тілге байланысты

Жас маызды емес, ебек тілі мен нтиже

Таза ксіби мансап, еш кемсітусіз

Ебек тілі негізі мен таза ксіби мансап

Ебек тілі негізіне сай

жымды мдениет –жымды

жымды мдениет – даралы

жымды мдениет –жымды

жымды мдениет – даралы

жым мдениет – даралы

жымды мдениет- жымды

Апарат кзі: Мліметтер [28] негізінде жасалан

Бл кестеде байаанымыздай, отанды персоналды басару жйесі шетел лгісінен алыс кетпеген. Кбінесе жапонды лгіге сай келеді.

Шетелдік социологтар екі арал-мемлекет: лыбритания мен Жапонияны ндіріс мдениетіндегі сас белгілерді атап крсетеді. Мысалы, патернализм – бip ксіпорында мір бойы жмыс icтey дстрі, адамдара сол ксіпорындаы жалпы жмыс стажын ескере отырып aы тлеу жйесі т.б. Осындай састытара байланысты мамандар жапонды басаруды нды белгілерін Англияда олдануды сынады. Жапондытар да баса елдерден керегін алып жатыр. «Сапаны йірмелік теориясын алашында америкалы, алымдар В.Деминг пен Д.Юран жасааны белгілі. Бipa бл теория ic жзінде 1961 жылы Жапонияда олданылды. Ол неге з отанында ркен жаймады? Ммкін АШ з німдері сапасыны жасаруын каламайтын шыар? Егер осылай болса, олар бл салаа орасан зор капитал жмсамаган болар еді. Жаа теорияны Жапонияда жзеге асуына сол елді лттык дстрі, яни ызметкерлерді басару ісіне атыстырып, мселені кп болып шешу рдісі олайлы жадай жасады [29].

Н.С.Целищевті пікірінше, басаруды жапонды типіні базалы принциптеріні трт топа блуге болады. Бірінші –корпорация мен жмыскерлерді з корпорациясына ерекше туелділігі жне оны мддесі жолында жан аямайтындыы шін едуір олайлы жадай мен уде беруі.

Екінші топтаы принциптерді дара басшылытан грі жымды басшылыа кбірек, кіл блуі, корпорациядаы адамдарды фирма ішінде немі ктермелеу, істейтін ызметіне арамастан жмыскерлерді те правода арау деп тжырымдауа болады.

шінші топа –фирманы жмыс істеуін амтамасыз ететін ш негізгі кшке –басарушыа, баса жмыскерлерге жне инвесторлара ыпал ету мен кіл блу балансын тымды стау жатады.

Тртінші топа – р трлі фирмалармен –іскер ріптестермен, соны ішінде е алдымен німді тапсырушылармен жне сатып алушылармен алуан трлі байланыс орнату дісін алыптастыру жатады.

Аталан принциптерді жзеге асыру механизміні маызды элементтеріне мыналар жатады [29, 22 б]:

азіргі Жапониядаы басаруды американды менеджиризм мен жапонды традиционализмні оспасы деп тсіну ажет. сондытанда мнда «менеджмент» термині толы сай келеді. Жапондытарды зі де, басару туралы гіме боланда, осы терминді олданады. Жапондытар здерін американдытарды шкірті ретінде есептей отырып, менеджментті барлы белгілі концепцияларын мият зерттеді, рі зіне сай етіп ра білді.

азіргі кезде басару саласындаы жапонды тжірибеге американдытар кбірек кіл бле бастады, атап айтанда, мны зі Массачусетс технологиялы институтында зерттелуде.

Жапон экономикасыны жетістігі басарудаы леуметтік –ксіптік саланы ызметіне негізделген. Мны менеджерлер деп атайды. «Менеджер» ымы алуан саладаы басшыларды тілектес адамдар тобын райды.

азіргі кезде менеджерлер мртебесі ерекше артты, менеджерлерді жеке басындаы жетістіктеріне, оларды белсенділігіне, батылдыына, кнделікті істегі творчестволы абілетіне, ыраылыына, алдыыны ойлай білетіндігіне т.б. талап оя бастады.

Сонымен оса, Жапонияда менеджерлер тобын жинатау практикасы кп жадайда лтты сипатыны ерекшеліктеріне негізделген, мнда топты психология басты рл атарады. Жапондытар адамдар арасындаы салын кзараса атты кйзеледі. Сол себептенде менеджерлер арасында «Гакубаух» деп аталатын кландар болады, яни белгілі бір университетті бітірген кландар.

Наыз жапонды фирма пирамида трінде йымдастырылан. Оны рылымында ш дегей болады: жоары кімшілік (кэйэйся), орта басару буыны (канрися), бан блімше мегерушісі буте жатады; рі арай –басармадаы арапайым жмыскерлер (иппансия). Синетизы жйесіні талабына сйкес университетті бітірушілер фирмаа жмыса орналасаннан кейін жеті жылдан со, яни 30 жаса толан кезде секция блімшесіне басшылы ете алады. ыры жасыда оан секция мегерушісіне, 50 жасында –блімше мегерушісіне жне рі арай директорлы ызметіне дейін жоарылай алады [29, 33б].

Менеджер нерлым туелсіз болса, ол сорлым еркін рекет етеді, оан балама шешімдерді тадауа нерлым кп ммкіндік берсе, онда ндірісті ылыми йымдастыру теоретиктеріні пікірінше –оршаан ортадаы олайсыз жадайлара сорлым шамалы кіл бледі. Мндай кзарас Жапониядаы басаруды ерекше стилін крсетеді.

Жапония з экономикасын басаруды бірегей жйесі арасында дамытты. Басаруды табанды принциптері нтижесінде кздеген масатына жетіп отырды. Жапон оамын футурологтар оамы деп атайды (топтаы адамдар анааттананда, жеке адамдар да зін анааттандым деп есептейді).

Ттастай аланда экономикалы стратегия трт негізге сйенеді: экономикалы ресурстарды жинау жне консервілеу; елді бсекелесу абілеттілігін жоары дегейде стау; адамдарды ылыми-техникалы прогресті талаптарына бейімделетіндей етіп баулу жне соысы, ылыми зерттеулер мен ізденістерді интенсивтендіру.

Наыз жапонды фирмалар ш дегейлік негізде йымдасан; жапондытарды пікірнше, ш дегейлік рылым нерлым икемді, рі бюрократты ауіпке онша шырай оймайды.

Фирма басшылыы –директорлар кеесі –басаруды жоары дегейі болып саналады. Кеес, президент, вице-президент, директор –орындаушылар. Директорлар кеесіне сайланандарды барлыы фирмада белгілі бір блімшелерді басарады. Батыстан айырмашылыы, фирма директорларды сирек шаырады. Олар детте орта буынды басарушы рамнан шаырады, біра бларды жедел басшылы жасайтын тжірибесі жне жасы 50-ден асан болуы тиіс. Орта буын басшыны дегейінде басаруды бкіл практикалы міндеттері шешіледі. Бл дегей жоары басшылы пен орындаушылар арасындаы кпір арылы арапайым жмыскерлерге шыады, яни олара басшылы етеді.

Жапонды корпорацияларда басаруды йымды рылымы, детте, функционалды принциппен: клбеу жне тікелей байланыспен рылан. Кпшілік жапонды компанияларда икемді рылымды схема бар, азіргі жадайда мны зі баалы лес болып саналады.

Жапондытарды лемдік жне лтты тжірибе элементтеріні е тиімдісі жинаталан. Американды жапонтанушы Фогельді деректеріне араанда, Жапония 1968 жылдан бастап 20 жыл бойы лемдегі е тадаулы институттарды жне мемлекеттік бизнес, скери іс, білім беру мен нер саласындаы басшылы етуді мият зерттеді [29, 43 б].

Персоналды басару жне оны жмыс істеуіне ажетті жадайларды жасау шін керекті мселелерді орындау ажет.

Оларды ішіндегі е маыздылары:

Егер міршілдік –кімшілдік жйесіндегі бл мселелер екінші дрежеде болса, нарыа ту жадайында олар алдыы атарда орын алып, оны шешілуіне рбір йым мдделі болып отыр.

Кадрлар ызметін басарудаы йымдастырушылы рылымы. Персоналды басару –бл функция тек ана кадрлар ызметіне жатпайды. Осы жне баса да баыттаы жмыса з зырыны клемінде персонал басаруды баса да субъектілері – ндірістік блімшелерді сызыты жетекшілері оан баынатын мамандарымен бірге міндетті трде атысады.

Басаруды жоары сатыларында стратегиялы сипаттаы мселелер шешіледі: кадрлар саясаты, оны орындауды стратегиясы мен тактикасы жне оны орындауды тапсырмалары, дістемелік пен нормативтік материалдарды жасау тапсырмалары алыптасады, оны орындауына баылау ойылады жне кадрлармен жмыс істеу бойынша барлы блімшелерде жалпы жетекшілік жасайды.

азіргі жадайда кадрлы ызмет кадрлармен жмысты барлыында йымдастырушы жне йлестіруші болуы ажет. Ол рылымды блімшелерде кадрлар саясатын жзеге асыруда баылаушы функциясын, ебекаы тлеуді, жмыскерлерге медициналы ызмет крсетуді, жымдаы леуметтік – психологиялы жадайды, жмыскерлерді леуметтік орауды адаалауы керек.

Нары жадайында ксіпорынды жмыса дайындауды жасарту шін бізге ыса мерзім ішінде кадрлара байланысты жмыс жйесін – кадрларды баалау жне аттестациялау; іріктеу; даярлау; біліктілігін жоарылату; жетекші ызметкерлерге резервтер дайындау жмысын толыымен айта ру керек. Сонымен атар, кадрлар ызметіндегі жмыскерлерді де здеріні ксіби дегейлерін жоарылатулары керек, барлы дегейдегі жетекшілер здеріні ол астындаы жмыскерлерді потенциялын тиімді пайдалануда, дамытуда жне айындауда іс жзінде жауапкершілігін кшейтуі керек.

2 Астана аласындаы онажайлылы бизнесін басаруды жалпы сипаттамасы

.1 Астана аласындаы онажайлылы бизнес жадайын баалау

онажайлылы бизнес бізді елімізде ызмет крсетуді жаа трі боландытан, біз осы келешекті саланы о жне теріс жатарын талдауды тжірибелік мні бар деп ойлаймыз. Сол шін ксіпкерлер ажетсіз шыын шыармауы шін, жмысты азіргі уаытты экономикалы жадайларыны талабына сай ру, она й бизнесі саласындаы жадайларды баылау, ызметкерлермен жмысты алай жнге келтіруді айындау жргізілді.

Соы жылдары елімізге келушілер саны іскерлік жне ксіби масаттаы туристтерден трады. Оны ішінде ел трындары мен кптеген конференциялара, саяси форумдара келген онатар болып табылады. Тмендегі суретте 2013 жылы сапар масаттары бойынша орналастыру орындарындаы ызмет крсетілген келушілер туралы мліметтер берілген (сурет 1) [30].

она йлердегі сервис пен ызмет крсетуге ойылатын азіргі талаптар кеес одаы кезіндегіден кп ерекшеленеді. Бгінгі кні келушілер кімшілік терезесі алдында за кезекте трмайды десек болады. Егер она й 80 пайыза толан болса, онда дниежзілік крсеткіштер бойынша бл те лкен табыс. азіргі кезде нмірді алдын ала алып ою шін ебек сіірген ртіс немесе андайда бір йымны кілі жне т. б. болу ажетті емес. Керісінше, она йлер тапсырыскерлерді тартуда ата бсекелестікте болып тр. Бгінгі кні біз, кеес одаы кезіндегідей, азаматтарды сыылыса кезекте труын, ата келіншек –портьеге умаждалан аша аазын тыуды есебін таппай тран кісілерді крмейміз. кімшіліктер алды, ал ткен кндер туралы тек ана ттті еске тсірулер алды.

она йлер жмысшыларына бгінгі кні «ажетті» тапсырыскерді «бетінен» білуді йренуі керек. она йді жаа ызметкерлерін халыаралы стандарттара сйкес, азіргі талаптара сай жмыс істеуге йрету ажет. Нмірлердегі ысты суды болуы жне басада ажеттіліктен туралы айтпаанны зінде, ызметкерлер брыны кйде алды. ткен кн келмеске кетуі шін, она йге келушілерді, трушыларды, тапсырыскерлерді «сауынды сиыра» айналдыран, «зі шін» жасалатын ттті мірмен она й ызметкерлері оштасуы шін жаа ызметкерлерді бірнеше рпа буыны ауысуы ажет шыар.

Сурет 1. 2013 жылы сапар масаттары бойынша орналастыру орындарындаы ызмет крсетілген келушілер

Ескерту –Мліметтер [30] негізінде растырылан

Дегенмен, онажайлылы бизнес ала міріне арынды кірді. Астана дниежзіндегі ірі халыаралы онажайлылы тор шін «жілікті майлы басы» болды.

Орналастыру орындарыны санаттарыны аншалыты скендігін соы ш жылды салыстырмалы есебін тменде крсетілген (сурет 2) [30].

Суретте байаанымыздай, соы ш жылда елімізге келуші кп туристер мен онатар атардаы ш жлдызды она йлерді ызметіне анаат ттан. Астана аласыны леуметтік – экономикалы мірінде соы жылдардаы згерістер туризм саласындаы сыныстарды кеейтуіне, бар сраныса барынша жаындата отыра жадай туызады. Мемлекетімізді жас елордасы ретінде, азіргі заманы кейіпі мен инфрарылымды иеленген алаа деген туындайтын бар ызыушылы туризм саласын сипаттайтын жалпы крсеткіштермен длелденеді.

Сурет 2. Орналастыру орындарын санаттары бойынша блу

Ескерту –Мліметтер [30] негізінде жасалан

2013 жыла арай елорданы туристік инфрарылымы 172 она йге дейін лайды, сондай-а, нмірлер оры 5124 бірліктен 7162 орына сті.

Орналасу объектілерін санат крсетікіші (жлдызшалары) бойынша блу барысында 5 жылдызды отельдерге –(Radisson SAS Astana, Rixos, Hotel Astana, Ramada Plaza Astana, Selux Otel), 4 жлдызды отельдерге 7 она й жатады, 3 жлдызды отельдерге –она й жатады, алан орналасу объектілері 1 жне 2 саната блінеді. Материалдар тменде крсетіkген (кесте 5,6) [31].

2009 жылы туристік фирмалар мен она йлермен 322,1 мы туристке ызмет крсетілді. Соны ішінде кіру туризмі 71,1 мы адамды, шыу туризмі –,8 мы адамды рады. Маызды блігін ішкі туризм алады –,2 мы адам (немее 72,4%). 2008 жылмен салыстыранда ызмет кресітілген туристер клемі 27, 2 % кеміді, яни 120,6 мы адам.

Туризм трлері бойынша ызмет крсетілген адамдар саны, мы адам

Апарат кзі: Мліметтер [31] негізінен алынан

Туристік ызметпен айналысатын ксіпкерлер 2009 жылы 31,9 мы адама ызмет крсетті, соны ішінде туристік фирмалармен 28,7 мы адама, жеке кспкерлермен 3,2 мы адама ызмет крсетілді. 13,1 мы жолдама сатылды. Туристік фирмалармен сатылан жолдама баасы –,4 млн. тегені рады.

сынылан жмыстарды жалпы клемі (туристік фирмалар, жеке ксіпкерлер, она йлер) –,7 млн.тегені рады.

жылды атар –желтосанында ызмет крсетілген келушілер саны 637410 адамды рады.

Туристер кбінесе іскер масаттармен (63,4%), демалу масатында (туристерді жалпы саныны 31,0%) жне зге де масаттармен саяхат жасады.

Туристік салада крсетілген ызметтерді жалпы клемі 15688399,5 мы тегені рады, сатылан жолдамалар ны 3888545,9 мы тегені рады. 2011 жылды сас кезеімен салыстыранда шыу туризміні туристік аыны 78%-а лайды, бл 55184 адамды райды.

Есепті кезеде 225 туристік фирма жне туристік ызметпен айналысатын 45 жеке ксіпкер 80780 келушіге ызмет крсетті, ол 2011 жылды азан- желтосанынан 67,9%-а кп.

2009 – 2012 жылдар имасында салыстырмалы талдау, мы адам

Апарат кзі: Мліметтер [31] негізінде жасалан

Ауе клігі ызметін 16026 адам тандады, яни жалпы ызмет крсетілген туристерді 55,8 %, ала аралы автобустара 38,5 %, теміржол клігіне 5,5%.

ткен жылы елордаа 71101 шетел азаматтары келді. онатарды маызды блігін ТМД елдері алады –,7 % (бл 2008 жылмен салыстаранда 24,6 % аз). онатарды ен кбі Ресейден (72,6%), Украина (11,5%), збекістан (4,7%), Беларусиядан (2,4%) келеді.

ТМД баса елдерден келген туристер (олар –адам), сіресе Тркия азаматтары (18,4%), Кытай (14,35), АШ (9,7%), Германия (6,4 %), лыбритания (5,8%).

Шыу туризмні е німді трі деттегідей іскерлік туризм болып саналады. 68 мы адамнан астам Астананы трлі крмелер, конференциялар мен семинарлара атысу шін, яни іс бабында келді, шыу туризмні жалпы клемінен 77,9% райды.

Кптеген саяси, экономикалы, мдени іс-шаралардан баса лтаралы, республикалы туристік жне спорт шаралары, сондай-а Астана кнін тойлау аладаы туризмні дамуына зор ыпалын тигізеді. Астана ана емес бкіл ел тойлайтын мереке аланы бренді болуы тиіс.

жылы Астана аласында 146 астам лем елдеріні кілдері атысан ЮНВТО Бас Асамблеясы ткізілді, бл астана шін айтарлытай маызды оиа болып саналады. Айта кететін жай, Астана аласындаы ЕЫ Саммитін (2010 жылы 1-2 желтосан аралыында) жне 7-ші ысы Азиада ойындарын ткізу кзделуде (2011 жылы атар-апан аралыында). Бл іс-шараларды ткізу шыу туризмі крсеткіштеріні арттыруына ыпалын тигізеді жне болашатаы астана имиджіні ныайтылуы мен оны жаа халыаралы дегейге жылжуына жол береді [31].

Туризм саласындаы негізгі мселелер:

Туризм саласын дамыту келу туризміні лес салмаын лайтуа, ызметтер сапасын арттыруа жне туристік инфрарылым нысандарын кбейтуге шоырландырылатын болады.

ойылан міндеттерге ол жеткізу келесі шараларды іске асыру жолымен жзеге асырылатын болады:

онажайлылы бизнес туралы айтан кезде, нарыы барынша ке болатын туристтік отельдердіде естен шыармауымыз ажет. Дниежзілік тжірибеден белгілі, туристтік агенттіктерді “middle”-сыныпты отельдермен жасы йымдастырылан жмысы кезінде нмірлерді толытырылуы жз пайыза жаын болады [32].

Хостелдер Англияны, Ирландияны, Финляндияны жне баса батыс елдеріні студенттері арасында, салыстырмалы тменгі баасы мен жарасты сервисіне байланысты, лкен сраныма ие. Орташа сыныпты отельдерді болмауы Астана аласында жмыс істеуші фирмаларды, здеріні тапсырыскерлері шін птерлер іздеуге мжбр етеді. Жеке секторларды глденуі –брінен брын, отанды онажайлылы бизнесті иелері мен басшыларына тікелей кін –орта сыныпты отельді салу жне оны дегейде стау, “high”-сыныпты она йлерге араанда лде айда арзан жне арапайым, жнеде салматы эксперттерді зерттеулері она йлерге араанда пайдалы екенін крсетеді [32, 45 б].

азір батысты басарудаы жне басару стиліндегі она йлер трт- жне бесжлдызды отельдерге баытталан. Екі- жне шжлдызды отельдер тауашасы толтырылмаан, кім бірінші осы сектора жмсалым салса, лкен аша жасайды, кп пайда креді. шжлдызды она йге аша салатын инвесторды табу иын болып табылады, йткені оны телу мерзімі оннан он бес жыла дейін созылады. Ал он-он бес жылдан со оны она йі лтты болмайды деп, кінішке орай, ешкімде кепілдік бере алмайды.

Жне де она йді дрыс басару мселесі барлы уаытта трады. зірше, мысалы айтайы жзжылды дстрі бар американдытардаы сияты бізде мдениет бар деп айта алмаймыз. Ммкін, егерде екі- жне шжлдызды отельдер шін андайда бір имараттар трызылса немесе жндеуден тсе жне айта рылса, онда олардаы нмірлер дрыс басару кезінде бос трмас еді. азіргі кезде орта сыныпты она йлерде кесе немесе апартаменттер здеріне жала алысы келетін кптеген фирмалар, жеке тлалар бар. Бл орташа кесені сатып алудан жне оны рлеуден ымбат болмауы керек (сіресе егер ол жеткілікті ыса мерзімге ажет болса), ал ыайлылы –рине болуы керек. арауыл да, сервисі де, жне ыайлы жолдар мен тратар, ысаша айтанда онажайлылы ызметті толы кешені деуге болады. Бл онажайлылы бизнесті дамуыны келешекті баыты. Ал зірге, рылысты кешендерді гиганттары, трын йді массалы рылысымен айналысуда, оларды азіргі кезде тапшылыы болмасада, ал здері екі- жне шжлдызды она йлер рылысы кезінде ашылатын ммкіндіктерді жанынан крмей туде.

Айта кететін жадай, саудада, она й бизнесінде ткізуді ынталандыруды аналогы болып “sales promotion” дісі табылады, яни траты клиенттеріне арзандатулар, мейрам жне демалыс кездерінде арнайы сыныстар жасау сияты.

Мысалы, Мскеудегі она й кешені “Нахабино Кантри Клаб” жаа жыл мерекелері кндерінде зіні клиенттері шін эстрада жлдыздарыны атысуымен концерт жргізді, екі адамды нмірді алан кісілерге тегін бір бтелке француз шампанын сынды, жне балалар клубы “Пингвин” з ызметін сынды, ол жерде балалар лкендерден блек, з атарларымен мерекені арсы ала алды.

Сондытан, аланы мртебесі, оны онатары мен онажайлылы жне т.б. анша айтсата –осыны брі “она й бизнесіні индустриясы” ымына енеді. Ал онда, кез –келген бизнестегі сияты, ешандай кездейсоты болмайды. рбір жыла жоспарлар ру, траты клиенттерді тіркемесін жргізу, клиенттермен траты байланыста болу, жаа нарыа жоспарлы шыу, жаа клиенттер іздеу ажет.

Барлы нары сегменттерге блінеді, зіні жеке іс жмысымен жретін адамдар бар, туристер бар. Астана туристтік баытта соншалыты дамымаандытан, туристтер массалы кйде мнда зірше келіп жатан жо. Біріншіден, Лондон, Париж, жнеде халыаралы туризмні баса орталытарындаы сияты дамыан туристтік инфрарылым жо. Мысалы, бл атынаста Прага сияты алалар кем дегенде Астанадан бір сатыа жоары.

Сонымен, нары сегменттерге блінеді жне потенциалды онатарды рбір категориясына, оларды ызытыратындай бірнрсе сыну ажет. Бизнесмендерге –ыайлы тегін клік траын, здіксіз байланыс, тжірибе жзінде бкіл дниежзімен, толы жеке ауіпсіздік жне олар она йде жргізгісі келетін келіссздерді ауіпсіздігін, клиенттер алдыран тапсырмаларды сзсіз орындауды –біреумен байланысу, апаратты беру жне абылдау жне басадай сынылады, ірі бизнес шін ызмет крсетуді жиынтыы халыаралы дегейдегі она йлерде жмыс істейтін барлы адамдара белгілі [32,48 б].

Туристтер кптеген ызмет крсетулерді ажетсінеді, бл, брінен брын, аламен танысу ммкіндігі, жасы демалу, барлы ммкіндікті экскурсиялара атысу, мейрамханада жасы дастархан жаю, оны туристерге таныс таамдар жиынтыынан труы, демалушы кісілер ажетсінетін, демалыс пен кіл ктеруден зге ешнрсені ойлаысы келмейтін демалушылара ерекше сервис, жнеде бл кезде барлы ызметкерлер ерекше кілмен жмыс істеуі ажет. Клиенттерді згеде категориялары бар, оларды райсымен ерекше жоспар бойынша жмыс істеу ажет, райсысы зіндік тсілдемені ажет етеді. Астанадаы онажайлылы сервис (бл жерде гіме халыаралы дегейдегі она йлер жайлы), е жасы деген батысты лгілерден кем тспейді. она й ксіпорыныны рылымы она йді категориясымен, нмірлік орыны млшерімен, оны орналасан жерімен, онатарды ерекшелігімен жне таы баса факторлармен аныталады. Ол рбір ызметкерге жктелген кілеттіктер, міндеттермен аныталады. Біра она й шаруашылыында міндетті негізгі ызметтер арастырылан, йткені ол ызметтерсіз кез-келген она й зіні функцияларын толы клемде жзеге асыра алмайды. Бл ызметтер мыналар болып табылады:

азіргі жадайда басару жйесібсекеге абілетті болуы шін арапайым жне икемді болуы керек. Ол келесідей болуы керек:

она йді йымды рылымын дрыс йымдастыру она йді табыстылыын амтамасыз етуде маызды орына ие болады. Ксіпорынны ала ойан масаттарын кез-келген она й ызметкері жете тсініп, оны іске асыруда барлы кшін жмылдыруы керек.

2.2 «Daniyar Astana» она йіні жалпы сипаттамасы

«Daniyar Astana» она йінде ызмет крсетуді толы жиынтыы бар, іскер саяхатшылар шінде, туристік топтар шінде. рбір нмір е алдыы халыаралы стандарттар бойынша жабдыталан жне автономды температуралы баылауы бар кондиционерлі, халыаралы телефонды жне модемдік байланысы, спутниктік теледидарлы жне мини бармен жабдыталан. рамына мейрамханалар, барлар, сауытыру орталытары, тренажерлы зал, бассейн мен сауна, конференциялар мен банкеттерге арналан залдары бар, оны сыйымдылыы 150 онаа дейін [33].

Кез – келген бизнесті табысты болуы оны дрыс йымдастыра білуден екені жалпыа млім. онажайлылы бизнесте осы атара жатады, сондытан отельді йымдастыру рылымы те жоары дрежеде ксіпорынны ызметіні абсолюттік лкен крсеткіштеріне ыпал етеді. Клиенттерге оперативті жне сапалы ызметті тапсырылан диапозонын жасау шін, она йде осындай ызмет крсетуді жнге келтірілген механизмі болуы ажет. она йлерді млшері мен сипаттамасы бойынша ртрлі мамандандырылуы болады жне сіресе зіні йымдастыру рылымында, дегенмен отельді йымдастыруыны кез-келген наты нысаны кезінде оны біратар маызды ызметтері кепілді орындалуы ажет. Одан зге, е маызды фактор болатын –бл она йді барлы рылымды осалы блімдеріні ызметіні йлесуі.

«Daniyar Astana» она йіні йымдастыру рылымыны масаты болып табылады:

«Daniyar Astana» она йіні йымдастыру рылымыны басты міндеті жоары жетекшілерді тменгі дегейдегі жмыскерлермен байланыстыратын, кілеттілікті зара атынасын орнытыру болып табылады. Бл атынастар, оларды орындалуы шін жауапкершілікті зіне алатын тлаа, кілеттілік пен міндеттерді берумен, делегаттаумен белгіленеді. Жмыс тиімді болуы шін она й жетекшілері жмыскерлер арасында ксіпорынны масаттара жетуі шін ажетті міндеттерді блуі керек, немесе жетекші бар жауапкершілікпен жмыс йымдастыруды ойластыруы ажет.

онапен арым –атынас процесінде нмірді ны, орналасу мерзімі, аыны тлеу тртібі сияты сратарды кімгерлер талылайды. онаты тлеу абілеттілігі туралы айтуа ммкіндік беретін, басада сратар талыланады. Кптеген она йлер шін, онаты несиелік карточкасын крсетуі туралы тініш ету дрыс абылданады, бл оны аыны тлей алу абілеттілігіні кепілдігі бола алады. Тіркеу процесінде алдын-ала брондауды бар екені немесе жотыы, онаа ажетті орналасу сипаты аныталады. Егер орналасуа келісу алынса, она тіркелу каточкасын толтырады, ол онда зіні траты мекен-жайын, йымыны мекен-жайын, тлейтін йымны (егер тлем шінші жапен жргізілсе) тратын жері, жне тлеу трі (таза ашалай, несие карточкасымен немесе чекпен) крсетіледі. Карточканы толтырып болан со, она оан зіні олын ояды, сол арылы орналасу трін, тру мерзімін жне нмір нын бекітетін шарт жасалады. Рсімделу аяталан со дліз ызметкері немесе шабармандар онаты оан берілген нмірге дейін шыарып салады, жгін ктерісе отырып. Егер онаты андайда бір сраы болса немесе проблемалар туса, онда бірінші кезекте ол абылдау жне орналастыру ызметімен байланысады. Ал кететін уаыт келген кезде, осы ызметті ызметкерлері траны шін толы есептеулер жргізеді. Егер не болсада ыайсыз болып алса, оны тзетуді наыз осы кезеі. Бл ызметті жетекшісіні міндеті –онатарды абылдау жне орналастыруды бкіл процесін баылау, пайда болан жанжалдарды біліктілікпен шешу, йткені сол арылы она йіні абыройы тмендеуі ммкін. «Daniyar Astana» она йіні жетекшілері алдында барлы уаытта екіншілікті брондау туекелдігі немесе нмірлік орды толы толмауы проблемалары бар. Сондытан брондау ызметіні ролін бааламауа болмайды. Брондау блімі конъюнктураны траты баылауы керек. Ол шін орналастыру нын жоарылата отырып жне ксіпорына лкен пайда келтіре отырып, она й олдана алатын, кез-келген сраныс ктерілуін тіртеу жне брондауа тапсырыстар жинауы керек.

Ерте бастан брондалмаан нмірлер, орналастыру ызметі бліміне тікелей сату шін беріледі, олар осы нмірлерге онатарды жоары баамен орналастырады.

«Daniyar Astana» она йіні портье ызметі она йіні нмірлік орын баылауды жзеге асырады, нмірлерді бос еместігі мен бос орындарды бар екені туралы картотека жргізеді, жнеже апаратты орталы ызметінде атарады. Апарат портье ызметі арылы онатара екі баытта сынылады (егер сз она й сынатын ызметтер трлері туралы апарат болса, жергілікті онажайлылы жерлер туралы, ала кліктері жмысы туралы жне басалары) жне она й ксіпорыныны ртрлі осалы блімдері туралы (клиенттер ажетсінулері туралы).

«Daniyar Astana» она йі зіні онатарын онатарды екі типіне бледі брондаумен жне брондаусыз. Броны бар онатара ешандай проблемасыз ызмет крсетіледі.

Броны жо онатар шін ктуді баса дегейі арастырылан. Егер орын бос болса, тіркеу процесі жылдам болады. Брондау нтижесінде портьеден алынатын апарат, енді клиентті зінен тікелей алынады жне тексеріледі.

«Daniyar Astana» она йінде «бірінші келді –бірінші орналасты» принципін станады. Наты жадайда –абылдау жне ызмет крсету ызметтері она дер уаытында кететінін немесе кетпейтіні туралы сенімді ешашанда жауап бере алмайды. Сондытан, келген она бос орынны жо екенін білу шін бірнеше саат ктіп отырады. Осындай жадайлар болмауы шін она йде онатар шін ескертулер зірленген.

Орналасуды кту она шін те ыайсыз кезе, йткені ол бірнеше сааттара созылады. Кейбір жадайларда онатара уаытша нмірлер беру тиімді, ол содан со траты нмірге згертіледі. Бл жадайдан зге, айталауды оны ныны жоарылыына байланыстыда болдырмау керек. Басшылы лде де, орналастыру процесіні блігі сияты тіркеу карталарын олданады. Келген онаа толтырылмаан тіркеу картасы, аламсап сынылады жне оан талап етілетін графаларды толтыруына тініш білдірінеді.

Бгінгі кні «Daniyar Astana» она йі басаруды автоматтандырылан жйесіне туде, бл апаратты олдап жинау ажеттігін азайтты. Осындай жйелері бар отельдер, тіркеу карталарын брондау кезінде жиналан апараттар кмегімен толтырады. Енді она тіркеу картасын толтыруды орнына тек апарат длдігін тексередіде катаа зіні олын ояды. Тіркеу кезіндегі стандартты талап етілетін апарат она йлерді барлы типтерінде бірдей деуге болады. Дл жне толы адрес несиелі тлеу шін ажет жне есепшоттарды рау шін, нарыты зерттеу шін ажет. Толы мекен-жай келесі деректерден трады: пошталы индекс, тратын орныны мекені, йткені кптеген елдерде бірдей атаулара ие болатын алаларда бар. Коммерциялы она йлер кбінесе йымны атауы мен зады адресін жариялауды срайды. онаты ктілетін кетер мерзімін тіркеу шін те маызды. онаты айтып кету жоспарын екі рет тексеру арылы, абылдау жне орналастыру ызметі нмірді жаа онатарды абылдауа келешек дайындыыны длдігін кепілдендіреді.

Тіркеу процесі кезінде шешілетін, келесі мселе –онаты келуін йымдастыран компанияа берілетін жеілдікті анытау. йымдастыруды анытау –маркетинг жне сату блімі шін осы апаратты жинайтын абілдау жне ызмет крсету бліміні функциясы. Бл жалпы апарат коммерциялы блімге ажет, йткені кптеген компаниялар отельдермен кптеген байланыстарда болады, жне де тек ана жеке-дара емес, сонымен атар она йлер тізбегіне жататында. онатар аымын баылай отырып, коммерциялы блім компаниялара жеілдіктер мен арнайы баалар сына алады, олар кбінесе она й немесе тізбек ызметін пайдаланатындар.

Барынша ымбат нмірді сатуды е жасы дісі –оны крсету. за тратын она йлерде онатар шарта ол ояр алдында нмірді кргісі келеді. Бл тік баанаа бекітілген экранны кмегімен орындала алады. азірді зінде кейбір она йлер те лкен компьютерлік торды ызметін олданады, бл потенциалды сатып алушыларды жеке компьютер арылы олара крсетілетін ызметпен таныстыруды масат етеді. Суреттер альбомын олдану –онаа нмерлерді ртрлі типтерін крнекі крсетуді кдімгі дісі [33,25 б].

«Daniyar Astana» она йіні рбір ызметкері шін, міндетті трде орындалатын, ызметтік ереже бар. ызмет крсетушіні білуі керек:

Суретте онаты нмірге тапсырыс берген кезінен бастап она йден айта кеткен мерзіміне дейінгі ызмет крсетуді толы циклі орытындыланан жне ысартылан трде крсетілген (сурет 3) [33, 45 б].

она йіні гаражды ызметі, абаттардаы кезекшілер, ауіпсіздік ызметі мен шабармандар ызметі «Daniyar Astana» она йіні келбетін руда зекті роль атарады.

Оларды департаменттеріні маызды мнін ескеру ажет. Оны блімдеріні арасындаы зара рекетті жасы реттелуі отель туралы бірінші дрыс пікірді алыптасуына кмектеседі, ал оны она йді баса ызметтері де олдайды.

Сурет 3. она йде онаа ызмет крсету циклі

Ескерту – Мліметтер [33] негізінде растырылан

Фирмалы стиль –бл, осы она йді кптеген осы сияты ксіпорындар ішінде ерекшелендіреді. Ол барлы жерде айындалады: ксіпорын ісін жргізу стилінде; ызметкерлерді она йде жне одан сыртта арым-атынасы стилінде; ызметкерлерді сырты бейнесінде; она йді алай крсетілуінде, оны сырты трде; интерьер, тстік гамма, тр-тс, яни, она йді ішкі трін жасайтын; жргізетін жарнамалы компанияда.

Имидж –бл, клиенттерге белгілі отельді олайлы абылдауды амтамасыз етеді. Отель имиджі оны орналасан (жайасан) жерімен, крсететін ызметтерімен, олайлылыымен аныталады. Имидж ымына, сонымен атар, отельді атауы, сырты крінісі мен ішкі атмосферасы, ызмет крсетуші ызметкерлерді біліктілігі жне таы басалар жатады. она й интерьері (ішкі крінісі) те маызды орын алады. Отельге келген клиентке кез – келген жерде олайлы болуы керек. Вестибюлдегі жне нмірлердегі демі, жеіл жне сулетті жићаздар нмірде тру кезінде жне оны тазарту кезінде олайлылы туызады.

Кптеген она йлерде атарушы комитет зекті шешімдерді абылдауда белсенді атысады, дегенмен олар шін аыры жауапкершілікті бас менеджер алады. Комитетті негізгі функцияларыны бірі –сатылы баспалдаты е жоары жне е тменгі дегейлеріні кілдерімен келіссздер жргізу. Бл йымны барлы блімдері арасындаы дрыс атынастарды руа жне олдауа кмектеседі.

имаратта ызмет етуші осалы блімні директоры басарушыа баынады жне осы ызметті тиімді жетекшілігі шін, жмысы шін жауап береді. Оны зыретіне кіретін айматар:

имаратта ызмет етуші осалы блімге келесідей осалы блімдер кіреді:

она йді бас кімгеріні ызметіні негізгі міндеті онатара ызмет крсетуді траты жасатуы болып табылады, ол шін оларды ажетсінуін барынша толы анааттандыру масаттарында барлы ызметтерді жмыстары жетілдіріледі. Мысалы, кейбір бас кімгерлер здеріні кмекшілеріні міндеттеріне енгізеді: онатарды она й алдында ктіп алу, оларды тіркеу бліміне шыарып салу, содан со оларды олара блінген нмірге дейін шыарып салу, алдын –ала ол жерге оларды жгін жеткізу. Бл жаалы ызмет крсетуді жасартуды рекеті ретінде пайда болды, оан азір ана келген она кзарасымен араанда. Бл жадайда портьені, дліз жмысшысыны, тасушыларды жне баса жмыскерлерді жмысына жетекшілік ету шін арнайы блім йымдастыруды мні жо. Бас кімгерді ызмет крсету бойынша кмекшісі она й жмысыны барлы тріні ыр-сырын соншалыты жасы біледі, сондытан онаты ажетті дегейде ктіп алу мен орналастыру ызметін з бетінше йымдастыра алады. азіргі кезде бл жаалы шаын жне орта она йлерде, талама сай она йлерде де тжірибеленеді.

онатара ызмет крсетуді осалы блімі фронт –кесе, консьерждер, телефон операторларыны жмысына, дліз жмыскерлеріне, киімдерді тазалау мен тектеумен айналысатын она й ызметкерлеріні, нмірлерді резервтеу жмыстарына жауап береді, бар мліметтер тменде крсетілген (сурет 4) [33,57 б].

Кн бойына она йде бас кімгерге кптеген жмыстарды істеуге тура келеді:

Сурет 4. Бас кімшілікті кесесіні йымдастыру рылымы

Ескерту –Мліметтер [33] негізінде растырылан

Кейбір она йлерде келесідей тртіп орнатылан, ол бойынша орынды резевтеу менеджері сату бойынша директорды алдында есеп береді. Бас бухгалтерді алдында тнгі аудитор мен оны кмекшілері, сонымен атар кассирлер есеп береді. Бл кесені кбінесе она йіні жрегі немесе жйке орталыы деп атайды. Бл –она брінен кп арым-атынаста болатын ызмет, ол кбінесе зіні она йде болан барлы уаытында ызмет крсету жне апарат алу масатында атынаста болады.

Мекемені жалпы баалануы шін бірінші олайлы серді мні жоары. Ол рине тсінікті: кп адамдар она йге за шаршатан саяхаттан со, жол жрісінен со келеді, сондытанда рине оны жасы сзбен ашы кілмен арсы аланын керек етеді. Тіркеу уаытында алан олайсыз сер, онаты аладатады, ол баса ызмет блімдеріне де ауіппен арайды. Бас кімгерді лауазымды міндеттері арасында келесі шеуі негізгі болып табылады [33,59 б].

1. Нмірлерді сатуа жетекшілік ету. Сату жне резервтеу ызметі нмірлерді ткізуді амтамасыздандырады, жнеде алдын-ала тапсырыс жасауа болатын, е жаын уаыта –онаты келуі жоспарланан кнні алдындаы кеште. Кешкі саат 6-дан со резервтеу блімі зіні жмысын тотатады жне осы уаыттан со келген барлы адамдарды тапсырысы, сонымен атар бос нмірлер туралы апараттар кезекші тнгі кімгерге беріледі.

2. Оптималдауды е ке тараан дістері ADR онатара е ымбат нмірлерді сыну мен пайданы басару болып табылады. Оны біріншісі ызметкерді онаа барынша ке немесе лайыты нмерді алуды сынуымен (мысалы, е жоары абаттарда орналасан, оны терезелерінен ала келбеті жасы крінетін жне т. б.) орытындыланады. Екінші діс, билетке деген сраныс траты болмайтын, алдымен авиациялы салада пайда болды. Оны маызы мынада: нмірді резервтеген клиенттер, ол шін наты олдануа дейін біраз уаыт бар кезде алдын –ала тлеп ояды, барынша жеілдетілген тарифпен тлейді, бл ш кн аланда нмір сраандара араанда тмен. Егер сраныс жоары болса, онда нмірге ш кн брын сраныс берген кісіге максимал млшерлемемен тлеуге тура келеді.

она йлерді толтырылуына сер ететін кптеген факторлар бар. Оларды ішіндегі е бастысы сраныс (нмір алысы келетін адамдар саны) жне сыныс (олдаы бар нмірлер саны) болып есептеледі. Мысала, нью-йоркты она йлер кілдеріні жыл сайыны конференциясы немесе сауда жрмекелерін алса болады. Олар онажайлылы орындара сранысы жоары алаларда теді, сіресе олдаы бар орындар санын ескерген кезде. она йдегі орындара онсызда сраныс жоары боландытан, сауда жрмекесі сияты шаралар оны те жоары ктереді, содан нмірді баасына сер етеді. Осы текті таы бір мысал – авиакомпаниялар, ауада шуды шыа жеткен кндерінде, тарифтерді жоарылатады. Жеілдікті тарифтер оу орындарында сабатар толыымен те бастаан кеде ана рекетке осылады. Пайданы басаруды осы тарауда егжей-тегжейлі талылаймыз.

3. рбір она бойынша балансты шотты жргізу. Бл міндет авансты депозиттерді алудан, она шотын ашудан жне ртрлі блімдер мен ызметтерден барлы тлемдерді алудан басталады. Кптеген она йлерде жргізуді басаруды автоматтандырылан жйесі (PMS), оны мні тменде арастырылады, жне сату нктелеріне орнытырылан кассалы терминалдары (POS) болады, осыдан деректер (мліметтер) бас кімгерді кесесіне беріледі. Бл она йді ртрлі сауда нктелерінде тіркелген онатар шыынын крсетеді, онаты шоттар тікелей беріледі жне онатар она йден кететін кезде тленеді немесе муниципалды бухгалтерлік регистрге беріледі (она йде несие ашылан компанияны онатары шін). Бл жадайда шот екі жаты арасындаы шартта крсетілген мерзімдерде тленеді. Бір кезде бл кезе «аымды айдан соына дейін» болатын, содан со –отыз кн немесе жеілдікті кезе 60 кн болды. азіргі кезде кптеген онажайлылы компаниялар зіні клиенттеріне тлеу шотын, ызмет крсетілгеннен кейін, максимум 15-20 кнде ойысы келеді. Бл она йге олма-ол ашаны жеткілікті тсуіне кмек береді жне зіні жеке міндеттерін ипотекалы несиелер бойынша жне зіні ызметкерлеріне

Бізді кндерімізде, олма-ол ашаны аымына лкен мн берілген кезде, тлем шот – фактураны алысымен немесе осыдан со бірнеше кннен кейін талап етіледі.

Несиелік карточкалар осы процеске ыпал етеді, ол она йлерді крсеткен ызметтері шін тлем аыны алуын жылдамдатады.

олайлылы дегейі бойынша она йлерді сыныпталуыны лтты жйесін зірлеу, онажайлылы шаруашылыты ызметтеріні сапасын басару сратарын, туризм саласында ттынушылар ыын орауды амтамасыздандыру мселелерін шешуде анытаушы мнге ие болады.

азіргі кездерде, оны ішінде еуропалы континентте, онажайлылы ксіпорындарды сыныпталуыны біріккен жйесі жо. она йлерді сыныпталуыны критерияларын зірлеуге, крсетілетін ызмет сапасыны сйкестігін анытау процестерін жргізу міндеттерін, рбір жеке мемлекеттерде ртрлі жргізеді. Астана аласындаы алдыы атарлы ш жлдызды она йлер нарыыны сыныптамасы тменде келтірілген (кесте 7) [31,5 б].

Жекеменшік нысаны, она йлер сыныптамасы

Источник